Ogólnie rzecz biorąc ostatni dzień listopada jest ważny dla przedsiębiorcy, ponieważ jest on decydujący czy świadczenia chorobowe zostaną wypłacone przez firmę, czy przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wszystko sprowadza się do kwestii ustalenia liczby osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego na ten właśnie dzień.
Zgodnie z treścią art. 61 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, prawo do zasiłków określonych w ustawie i ich wysokość ustalają oraz zasiłki te wypłacają:
- płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych;
- Zakład Ubezpieczeń Społecznych:
– ubezpieczonym, których płatnicy składek zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych,
– ubezpieczonym prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym,
– ubezpieczonym będącym duchownymi,
– osobom uprawnionym do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia,
– ubezpieczonym podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu w Polsce z tytułu zatrudnienia u pracodawcy zagranicznego.
Liczbę ubezpieczonych ustala się według stanu na dzień 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego, a w stosunku do płatników składek, którzy na ten dzień nie zgłaszali nikogo do ubezpieczenia chorobowego – według stanu na pierwszy miesiąc, w którym dokonali takiego zgłoszenia. Jeżeli do wypłaty zasiłku obowiązany jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych, płatnik składek przedkłada zaświadczenie zawierające zestawienie składników wynagrodzenia lub przychodu, stanowiących podstawę wymiaru zasiłku, którego wzór określi, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego. Pamiętajmy, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych kontynuuje po dniu 31 grudnia podjętą wcześniej wypłatę zasiłku, nawet jeżeli od dnia 1 stycznia płatnik składek jest zobowiązany do wypłaty zasiłków.
W powyższej materii wypowiedział się także Sąd Najwyższy stwierdzając, iż jeżeli płatnik składek, który zgłasza do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, nie wypłacił ubezpieczonemu zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego, przysługujących z funduszu chorobowego, wyodrębnionego w ramach funduszu ubezpieczeń społecznych (art. 55 pkt 3 u.s.u.s.), których płatnik nie rozliczył na poczet należnych składek na ubezpieczenie chorobowe, to obowiązek wypłaty tych świadczeń z funduszu chorobowego przechodzi na jego dysponenta, "ubezpieczyciela" i świadczeniodawcę, którym jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych (art. 51 ust. 2 w związku z art. 54 pkt 1 i art. 55 pkt 3 u.s.u.s.).
Bardzo ważne jest przy tym, że uchylanie się przez zakład pracy od wypłaty zasiłku chorobowego byłej pracownicy czy też nieznajomość nowej siedziby zakładu pracy przez pracownika nie jest wystarczającym powodem dla przejęcia zobowiązań byłego pracodawcy przez ZUS.
Pracodawca ustalając liczbę zatrudnionych powinien brać pod uwagę objętych ubezpieczeniem chorobowym pracowników (w tym przebywających na urlopach macierzyńskich, zarówno w wymiarze podstawowym, jak i rozszerzonym, czy ojcowskich), pracowników będącymi uczniami, chałupników, osoby pracujące na umowach cywilnoprawnych (zlecenia, agencyjne i inne o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu) i z nimi współpracujące, a także osoby prowadzące działalność gospodarczą i z nimi współpracujące. Nie trzeba jednak liczyć osób, które w dniu 30 listopada przebywają na urlopie wychowawczym i bezpłatnym.
