Do projektu nowelizacji ustawy Prawo zamówień publicznych włączono nowy rozdział zawierający przepisy odnoszące się do zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa. Dzięki temu powstanie pełna, przejrzysta i spójna regulacja, w której ujęte będą systemowo procedury udzielania różnego rodzaju zamówień publicznych (klasycznych, sektorowych oraz w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa).Projektowane przepisy zapewniają możliwie szeroki udział polskich przedsiębiorstw w uzyskaniu, realizacji lub podwykonawstwie zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa udzielanych w Polsce oraz właściwą ochronę informacji wrażliwych z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa. Chodzi m.in. o przepisy umożliwiające zamawiającemu określenie szczególnych warunków realizacji zamówienia (np. w sferze zachowania bezpieczeństwa informacji lub dostaw), wykluczenia z udziału w postępowaniu podmiotu, który naruszył zobowiązania w dziedzinie bezpieczeństwa dostaw bądź podmiotu nieposiadającego odpowiedniego poziomu wiarygodności.
Nowe przepisy zapewnią nie tylko prawidłową implementację przepisów dyrektywy obronnej i wypełnienie zobowiązania wynikającego z Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFU), będą także chroniły polski przemysł obronny i wzmacniały jego rozwój m.in. przez:
• sformułowanie zasady, zgodnie z którą w postępowaniu o udzielenie zamówień publicznych w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa będą mogli brać udział wyłącznie wykonawcy mający siedzibę w jednym z krajów członkowskich UE, na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz wykonawcy mający siedzibę na terytorium kraju, z którym UE lub Polska zawarła odpowiednią umowę międzynarodową (w uzasadnionych przypadkach możliwe będzie uczestniczenie w konkretnym postępowaniu wykonawców mających siedzibę także na terytorium innych państw niż powyżej określone),
• zapewnienie bezpieczeństwa dostaw m.in. w sferze organizacji i lokalizacji dostaw (chodzi o ich wielkość i terminowość), gwarancji realizacji zamówienia w przypadku wzrostu potrzeb zamawiającego (np. w sytuacji kryzysowej);
• wyłączenie z obowiązku stosowania procedur przewidzianych ustawą m.in. w zakresie zamówień wyłączonych na podstawie art. 346 TFU oraz w zamówieniach na dostawy i usługi o wartościach poniżej progów unijnych, do których dyrektywa nie ma zastosowania;
• określenie procedur mających zastosowanie do oceny występowania istotnego interesu bezpieczeństwa państwa, czemu ma służyć m.in. przepis upoważniający Radę Ministrów do wydania (na wniosek ministra obrony narodowej i w porozumieniu z innymi ministrami) rozporządzenia w sprawie określenia trybu oceny występowania podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa.
Przepisy nowelizowanej ustawy nie będą obejmować zamówień, którym nadano jedną z klauzul tajności (tajne, ściśle tajne). W projekcie znalazły się ponadto inne wyłączenia stosowania Prawa zamówień publicznych, chodzi np. o wyłączenia zamówień dotyczących szeroko rozumianej działalności wywiadowczej (obejmującej także tzw. wywiad wewnętrzny, związany m.in. z bezpieczeństwem ekonomicznym kraju lub bezpieczeństwem wewnętrznym państwa).
Zgodnie z projektem nowelizacji ustawy, ochrona bezpieczeństwa państwa będzie realizowana m.in. w następstwie:
• zniesienia obowiązku stosowania proponowanych przepisów do zamówień, których realizacja zobowiązałaby Polskę do dostarczenia informacji, których ujawnienie uznaje ona za sprzeczne z jej podstawowymi interesami bezpieczeństwa;
• zapewnienia bezpieczeństwa informacji przed niedozwolonym dostępem, jako szczególnie wrażliwego aspektu zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa;
• umożliwienia zamawiającym zweryfikowania (pod kątem zapewnienia ochrony informacji niejawnych) podwykonawców oraz odsunięcie pracowników i innych osób współpracujących z wykonawcą na podstawie umów cywilnoprawnych od czynności związanych z realizacją zamówienia zarówno na etapie prowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia, jak i na etapie realizacji samej umowy.
Przyjęcie nowych przepisów poprawi racjonalizację wydatków publicznych w zakresie zakupów w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa. Dzięki nim możliwe będzie dokonywanie lepszych jakościowo dostaw, usług i robót budowlanych w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa, po atrakcyjnych cenach, co w konsekwencji obniży wydatki budżetu państwa na te cele.
Projekt nowelizacji przewiduje zwiększenie przejrzystości udzielania zamówień publicznych przez obowiązek publikacji ogłoszenia o zamówieniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej albo Biuletynie Zamówień Publicznych. Wszczynanie procedury w drodze jawnego oraz publicznego ogłoszenia umożliwi ubieganie się o nie wszystkim zainteresowanym na równych i zapewniających zachowanie uczciwej konkurencji zasadach.
Zakłada się, że projektowane zmiany będą służyć także m.in.:
• wzrostowi innowacyjności zamówień publicznych (chodzi o dopuszczenie stosowania dialogu technicznego przez zamawiających);
• zwiększeniu udziału małych i średnich przedsiębiorstw w realizacji zamówień publicznych (możliwość zobowiązania koncesjonariusza do wyboru podwykonawców w trybie postępowania konkurencyjnego oraz rozszerzenie metod prekwalifikacji wykonawców w oparciu o obiektywne i niedyskryminacyjne kryteria);
• poszerzeniu rynku zamówień publicznych otwartych na konkurencję (udzielanie zamówień „sektorowych” poniżej progów unijnych w oparciu o zasady równego traktowania, niedyskryminacji, przejrzystości, itp.);
• odbiurokratyzowaniu zamówień sektorowych przez zwolnienie zamawiających sektorowych z obowiązku żądania dokumentów od wykonawców objętych systemem kwalifikowania.
Należy podkreślić, że wprowadzone przepisy, które wykraczają poza implementację dyrektywy obronnej, będą służyć zamawiającym udzielającym wszystkich przewidzianych w ustawie Prawo zamówień publicznych rodzajów zamówień, tj. klasycznych, sektorowych oraz w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa.
