Zakres przedmiotowy ustawy obejmuje utworzenie Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, która zastąpi istniejące dotychczas Krajowe Centrum Szkolenia Kadr Sądów Powszechnych i Prokuratury. Do zadań tej instytucji przede wszystkim ma należeć szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr sądownictwa i prokuratury oraz prowadzenie aplikacji: ogólnej, sędziowskiej i prokuratorskiej. Aplikacja ogólna będzie przygotowywać do pracy na stanowiskach: referendarza sądowego i asystenta sędziego lub asystenta prokuratora, a osoby które ją ukończą będą mogły także ubiegać się o przyjęcie na specjalistyczne aplikacje: sędziowską lub prokuratorską. Aplikacje: sędziowska i prokuratorska, będą przygotowywały do profesjonalnego wykonywania obowiązków sędziego lub prokuratora. Nabór na wymienione aplikacje będzie określany prognozą potrzeb kadrowych sądów i prokuratury. Szkoła odpowiadać będzie również za kształcenie ustawiczne oraz ma prowadzić analizy i badania służące ustaleniu kompetencji i kwalifikacji pracowników sądów i prokuratur.
Projekt ustawy zakłada wprowadzenie nowego modelu aplikacji. Trwająca 12 miesięcy aplikacja ogólna ma przygotować do zajmowania stanowisk: referendarza sądowego, asystenta sędziego lub prokuratora. Zajęcia będą obejmować zagadnienia przedmiotowo-tematyczne oraz praktyki. Ten rodzaj aplikacji przygotuje także do podjęcia aplikacji sędziowskiej lub prokuratorskiej. Aplikacja sędziowska ma trwać 54 miesiące, z czego 30 miesięcy to zajęcia w Krajowej Szkole i praktyki, po zakończeniu, których aplikant będzie zdawał egzamin sędziowski, zaś przez pozostały okres odbędzie staż na stanowisku referendarza sądowego lub asystenta sędziego. W przypadku aplikacji prokuratorskiej zaproponowano, aby trwała ona 30 miesięcy i także zakończyła się egzaminem. Merytoryczny nadzór nad aplikacjami obejmie minister sprawiedliwości. Drugi segment działalności szkoły obejmuje szkolenia i doskonalenia zawodowe sędziów, prokuratorów, asesorów prokuratury, referendarzy sądowych, asystentów sędziów oraz prokuratorów, zawodowych kuratorów sądowych oraz pracowników sądów i prokuratur. Tym samym szkoła ma czerpać z doświadczeń Krajowego Centrum Szkolenia Kadr Sądów Powszechnych i Prokuratury, które ma zastąpić.
Na czele szkoły ma stanąć Rada Programowa oraz dyrektor. W skład rady wejdzie 12 członków wskazanych przez ministra sprawiedliwości, Krajową Radę Sądownictwa, Radę Prokuratorów, pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz środowiska uniwersyteckie. Zadaniem Rady Programowej będzie m.in.: ustalenie ogólnych kierunków działalności szkoły, uchwalanie programów aplikacji oraz ustalenie zasad rekrutacji na szkolenia. Natomiast dyrektor szkoły – powoływany przez ministra sprawiedliwości będzie nią kierował oraz reprezentował na zewnątrz.
W projektowanych przepisach zdecydowano się na zastąpienie asesury okresem stażu na stanowisku referendarza sądowego lub asystenta sędziego. Zmiana ta wynika z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24 października 2007 r., w którym stwierdzono niekonstytucyjność instytucji asesora sądowego. Po zmianie – o stanowiska sędziego będą mogli ubiegać się praktykujący adwokaci, radcy prawni, notariusze i prokuratorzy, a także osoby, które ukończą aplikację sędziowską lub pracują w charakterze asesora prokuratorskiego, przez co najmniej 3 lata lub osoby, które ukończą aplikację ogólną i pracują na stanowisku referendarza sądowego lub asystenta sędziego przez odpowiednio 5 i 6 lat oraz złożą egzamin sędziowski.
