Przepisy projektu nowelizacji poszerzają katalog osób, które wykonują czynności przewidziane w przepisach Prawa zamówień publicznych, które będą mogły ponosić odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Regulacje dostosowują zakres podmiotowy odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych do przewidzianych w ustawie Prawo zamówień publicznych możliwości powierzania przez zamawiającego przygotowania i przeprowadzenia postępowania własnej jednostce organizacyjnej lub osoby trzeciej, którzy działają w takim przypadku jako pełnomocnicy zamawiającego. Tym samym, krąg osób, które wykonują czynności przewidziane w przepisach o zamówieniach publicznych, które będą mogły ponosić odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych obejmie także inne niż pracownicy osoby, którym zamawiający udzielił pełnomocnictwa do przygotowania i dokonania czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia.
Nowe regulacje wprowadzą odpowiedzialność osób, które wykonują obowiązki lub, którym je powierzono, na podstawie przepisów ustawy – w zakresie, w jakim ich działania lub zaniechania mogą stanowić naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Kluczowa zmiana reżimu odpowiedzialności z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych dotyczy przypisania tej odpowiedzialności osobom bezpośrednio dokonującym czynności w toku przygotowania i przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Na podstawie nowych przepisów odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych będą ponosić osoby, które zostały upoważnione przez kierownika zamawiającego, czyli zarówno pracownicy zamawiającego, jak i inne osoby, którym zlecono dokonanie określonych czynności na podstawie przepisów Prawa zamówień publicznych. Ma to służyć zapewnieniu skuteczności egzekwowania odpowiedzialności za naruszenia Prawa zamówień publicznych bezpośrednio od pracowników zamawiającego i innych osób przez niego upoważnionych, którym powierzono zadania w zakresie przygotowania i przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówień publicznych, a nie pociąganiu do odpowiedzialności wyłącznie osoby, która udziela zamówienia publicznego, a więc najczęściej kierownika zamawiającego.
Uchwalone przez Sejm przepisy rozszerzają zakres przedmiotowy czynów stanowiących naruszenie dyscypliny finansów publicznych związane z udzielaniem zamówień publicznych. Odpowiedzialnością z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych zostaną objęte naruszenia przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych mające fundamentalne znaczenie dla prawidłowości przygotowania i przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w zakresie zapewnienia zachowania uczciwej konkurencji, równego traktowania oraz przejrzystości przy udzielaniu zamówień, do których należy zaliczyć m.in.:
- opisanie przedmiotu zamówienia w sposób, który mógłby utrudniać konkurencję;
- niezgodne z przepisami ustalenie wartości zamówienia publicznego lub jego części, jeżeli miało to wpływ na obowiązek stosowania przepisów o zamówieniach publicznych albo na zastosowanie tych przepisów o niższej wartości;
- opisanie sposobu dokonania oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w sposób niezwiązany z przedmiotem zamówienia lub nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia;
- niezgodne z przepisami o zamówieniach publicznych określenie kryteriów oceny ofert.
Tak jak dotychczas naruszeniem dyscypliny finansów publicznych będzie m.in.:
- nieprzekazanie do ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub niezamieszczenie w Biuletynie Zamówień Publicznych ogłoszenia o zamówieniu, ogłoszenia o zmianie ogłoszenia o zamówieniu lub ogłoszenia o udzieleniu zamówienia;
- niezawiadomienie w terminie Prezesa Urzędu o wszczęciu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego wbrew obowiązkowi określonemu w przepisach o zamówieniach publicznych;
- udzielenie zamówienia wykonawcy, który nie został wybrany w trybie określonym w przepisach o zamówieniach publicznych;
- z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych dotyczących przesłanek stosowania trybów udzielania zamówienia publicznego: negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki lub zapytania o cenę.
Wymienione powyżej działania lub zaniechania nie będą stanowiły naruszenia dyscypliny finansów publicznych, pod warunkiem, że zostały skorygowane w sposób zapewniający zgodność danej czynności i toku postępowania z przepisami o zamówieniach publicznych albo nie doszło do udzielenia zamówienia publicznego.
Wzmocniona zostanie odpowiedzialność kierownika zamawiającego za zaniedbanie lub niewypełnienie obowiązków w zakresie kontroli zarządczej dotyczącej zamówień publicznych. Ponadto, wzmocniona została odpowiedzialność kierownika zamawiającego w ramach kontroli zarządczej za prawidłowe udzielanie zamówień publicznych. Kierownik zamawiającego będzie ponosił odpowiedzialność również w przypadku dokonywania w postępowaniu o udzielnie zamówienia publicznego lub przygotowania tego postępowania czynności naruszających dyscyplinę finansów publicznych przez osobę nieupoważnioną do wykonania tej czynności. Kierownik zamawiającego będzie odpowiadał także za naruszenie dyscypliny finansów publicznych za niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków w zakresie kontroli zarządczej w jednostce sektora finansów publicznych, jeżeli miało ono wpływ na:
- udzielenie zamówienia publicznego wykonawcy, który nie został wybrany w trybie określonym w przepisach o zamówieniach publicznych;
- zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych dotyczących formy pisemnej umowy, okresu, na który umowa może być zawarta lub w przypadku wniesienia odwołania – terminu jej zawarcia;
- niewyłączenia z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego osoby podlegającej wyłączeniu z takiego postępowania na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych;
- unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych określających przesłanki unieważnienia tego postępowania.
