Konstrukcja spółki opiera się na istnieniu prawnej więzi między wspólnikami i ich wzajemnym zaufaniu. Fakt, że wspólnicy w spółce jawnej odpowiadają za zobowiązania całym swym majątkiem oraz że skład osobowy wspólników jest trwały, zwiększa bezpieczeństwo współpracy i zaufanie do takiego podmiotu. Dodatkowo możliwość przeniesienia udziału w spółce jawnej, zwiększa jej atrakcyjność dla przedsiębiorców pragnących zbyć, bądź nabyć udział w takiej spółce.
Przeniesienie praw i obowiązków
Przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę (art. 10 k.s.h.) prowadzi do przejścia elementu majątkowego członkostwa ze wspólnika występującego ze spółki na osobę do niej przystępującą. W konsekwencji członkostwo pierwszego wygasa, natomiast wraz z nabyciem praw i obowiązków nowy wspólnik wchodzi w strukturę organizacyjną spółki. Należy pamiętać, że zgodnie z art. 32 k.s.h. osoba przystępująca do struktur odpowiada za zobowiązania spółki powstałe przed jej pojawieniem się w przedsiębiorstwie.
Co ważne, możliwość zbycia udziału wspólnika musi być przewidziana w umowie spółki, a ponadto dotychczasowi wspólnicy muszą wyrazić pisemną zgodę na przeniesienie udziału na nowego wspólnika.
Samo przeniesienie udziału w spółce jawnej może być natomiast dokonane w dowolnej formie – aktu notarialnego, pisemnej a nawet ustnej – w zależności od woli stron. Zaleca się jednak, aby umowa została sporządzona choćby pisemnie.
Niekoniecznie zmiana nazwy
Omawiana procedura nie musi oznaczać konieczności zmiany dotychczasowej nazwy spółki. Jest to szczególnie istotne przedsiębiorców, których firma jest rozpoznawana przez klientów i kontrahentów oraz cieszy się renomą. Podstawową w tej kwestii zasadę wprowadza art. 24 § 1 k.s.h. Firma spółki handlowej musi zawierać nazwisko jednego albo kilku wspólników.
Jednak wyzbycie się udziałów wspólnika, którego nazwisko tworzy firmę spółki, nie w każdym przypadku pociąga za sobą konieczności jej zmiany. Cel ten można osiągnąć stosując przepisy Kodeksu cywilnego (art.438), że zgodnie z którym spółka może zachować w swojej firmie nazwisko byłego wspólnika, jeżeli ten wyrazi pisemną zgodę. W przypadku śmierci wspólnika, zgodę taką może wyrazić jego małżonek i dzieci. W sytuacji, gdy pozostali wspólnicy nie uzyskają takiego pozwolenia konieczna jest modyfikacja firmy i zmiana umowy spółki.
Nowy skład osobowy spółki nie kończy jej dotychczasowego bytu, ani nie wpływa na fakt prowadzenia przez nią działalności gospodarczej. Art. 8. § 1. k.s.h. stanowi, że spółka może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Z kolei zgodnie z § 2. tego artykułu spółka prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą.
Z licencjami bywa różnie
Z definicji przedsiębiorstwa zawartej w art. 551 k.c. wynika między innymi, że składnikiem przedsiębiorstwa są koncesje licencje i zezwolenia. Skoro zatem spółka jawna może je nabywać we własnym imieniu, to sam fakt zbycia udziału przez wspólnika nie powoduje utraty przez spółkę uzyskanych przez nią uprawnień..
Rzecz ma się zgoła odmiennie w przypadku, gdy licencje, koncesje, czy zezwolenia udzielone były nie spółce, a ustępującemu wspólnikowi. Jeżeli są one wymagane do prowadzenia działalności przez spółkę, konieczne jest ich uzyskanie na nowo.
Formalności w urzędach
Zmianę składu osobowego wspólników należy ujawnić w rejestrze przedsiębiorców KRS. Zgodnie z art. 26 k.s.h. każdy ze wspólników ma prawo i obowiązek zgłosić zmianę danych dotyczących spółki, m.in. zmiany nazwisk wspólników. Do rejestru winien być złożony tekst jednolity umowy spółki zawierający nazwisko nowego wspólnika, sporządzony chociażby w formie pisemnej. Konieczne jest także złożenie do sądu rejestrowego odpowiednich druków – KRS-Z1 wraz z załącznikami KRS-ZB i KRS-ZK, jeśli były wspólnik był uprawniony do reprezentacji.
Do formularzy do KRS należy załączyć dokumenty będące podstawą wniosku, np. umowę zbycia udziału. Nie można zapomnieć także o dowodach wpłaty 250 zł tytułem opłaty sądowej i 250 zł. za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Do wniosku do KRS o zmianie składu osobowego spółki należy ponadto dołączyć notarialnie potwierdzony wzór podpisu nowego wspólnika oraz stosowne formularze informujące Urząd Statystyczny, Urząd Skarbowy oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Piotr Byczkowski
Prawnik w Kancelarii Prawniczej
Włodzimierz Głowacki i Wspólnicy sp.k. z siedzibą w Poznaniu
