Podstawy ogłoszenia upadłości
Upadłość można ogłosić w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Firma jest niewypłacalna wtedy, gdy nie reguluje swoich zobowiązań, albo wówczas, gdy jej zobowiązania przekraczają już wartość posiadanego przez nią majątku. Tak naprawdę zależy to od sądu, który decyduje czy przyjąć wniosek o ogłoszenie upadłości danej firmy. Należy pamiętać, że sąd odmówi ogłoszenia upadłości przedsiębiorstwa w momencie, kiedy opóźnienia w płatnościach są nie dłuższe, niż 3 miesiące, albo suma niewykonanych przez dłużnika zobowiązań jest niższa niż 10% sumy bilansowej. Sąd oddali również wniosek o upadłość firmy, jeżeli jej majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania albo jest on obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że część nieobciążona jest zbyt niska, aby pokryć koszty postępowania upadłościowego.
Likwidacja, czy zawarcie układu?
Najpóźniej w chwili sporządzania wniosku firma, czyli dłużnik musi zdecydować, czy wnosi o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu, czy też upadłości obejmującej likwidację jej majątku. Określenie typu postępowania upadłościowego musi znaleźć się we wniosku o upadłość i decyduje o dalszym przebiegu postępowania. Warto wiedzieć, że celem upadłości prowadzącej do likwidacji przedsiębiorstwa jest rozdysponowanie majątku dłużnika pomiędzy wierzycieli pod nadzorem sądu. Z kolei upadłość z możliwością zawarcia układu z wierzycielami ma na celu naprawę firmy, która prowadzi do jej utrzymania przy równoczesnym uzdrowieniu jej sytuacji finansowej.
Wniosek o ogłoszenie upadłości
Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości może być wszczęte wyłącznie na wniosek dłużnika. Nie należy zapominać, że taki wniosek może złożyć każdy z wierzycieli firmy. Wniosek mogą zgłosić również:
– w stosunku do spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej oraz spółki komandytowo-akcyjnej – każdy ze wspólników odpowiadających bez ograniczenia za zobowiązania spółki,
– w stosunku do osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – każdy, kto ma prawo je reprezentować sam lub łącznie z innymi osobami,
– w stosunku do przedsiębiorstwa państwowego – także organ założycielski,
– w stosunku do jednoosobowej spółki Skarbu Państwa – także minister właściwy do spraw Skarbu Państwa,
– w stosunku do osoby prawnej, spółki jawnej, spółki partnerskiej oraz spółki komandytowej i komandytowo-akcyjnej, będących w stanie likwidacji – każdy z likwidatorów,
– w stosunku do osoby prawnej wpisanej do Krajowego Rejestru Sądowego – kurator ustanowiony na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997r. o Krajowym Rejestrze Sądowym,
– w stosunku do dłużnika, któremu została udzielona pomoc publiczna o wartości przekraczającej 100 000 euro – organ udzielający pomocy.
W przypadku, gdy dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna, obowiązek ten spoczywa na każdym, kto ma prawo go reprezentować np. prokurencie. Taki wniosek należy zgłosić w terminie 2 tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości. Zaniechanie tej czynności może spowodować odpowiedzialność odszkodowawczą, a razie wystąpienia dodatkowych okoliczności, np. wyzbywania się majątku w sposób uszczuplający zaspokojenie wierzycieli, także odpowiedzialność karną. Do rozpoznania spraw o ogłoszenie upadłości właściwy jest sąd upadłościowy, właściwy dla zakładu głównego przedsiębiorstwa dłużnika. Jeżeli dłużnik ma zakłady w obszarach właściwości różnych sądów i trudno ustalić, który z nich jest zakładem głównym, właściwy jest każdy z tych sądów. W przypadku, gdy dłużnik nie ma w Rzeczypospolitej Polskiej przedsiębiorstwa, właściwy jest sąd miejsca zamieszkania albo siedziby dłużnika, a gdy dłużnik nie ma w Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania albo siedziby, właściwy jest sąd, w którego obszarze znajduje się majątek dłużnika. Wniosek trzeba opłacić i załączyć do niego dowód opłaty. Opłata ta wynosi 1.000,-zł. Wszczęcie postępowania zależy także od zachowania wymogów formalnych wniosku. Wymogi formalne wniosku określają art. 22-25 Prawa upadłościowego i naprawczego.
Zabezpieczenie majątku dłużnika
Prawidłowo złożony wniosek rozpoczyna postępowanie o ogłoszenie upadłości. W przypadku, gdy firma składa wniosek o upadłość, niezwłocznie po jego wpłynięciu sąd z urzędu dokonuje zabezpieczenia majątku dłużnika, ustanawiając tymczasowego nadzorcę sądowego. Sąd może stosować także inne sposoby zabezpieczenia, w tym także zabezpieczenie przez ustanowienie zarządu przymusowego nad majątkiem dłużnika, jeżeli zachodzi obawa, że dłużnik będzie ukrywał swój majątek lub w inny sposób działał na szkodę wierzycieli, a także gdy dłużnik nie wykonuje poleceń tymczasowego nadzorcy sądowego.
Wstępne zgromadzenie wierzycieli
Gdy sąd stwierdzi istnienie podstaw ogłoszenia upadłości i jednocześnie pozytywnie oceni możliwość zawarcia układu, zwołuje wstępne zgromadzenie wierzycieli w celu podjęcia uchwały co do sposobu prowadzenia postępowania upadłościowego, wyboru rady wierzycieli oraz zawarcia układu. Sąd nie zwoła jednak takiego zgromadzenia, jeżeli:
– jest oczywiste, że dalsze postępowanie może być prowadzone tylko w celu likwidacji majątku upadłego,
– z okoliczności sprawy wynika, że jego przeprowadzenie pociągałoby za sobą nadmierne koszty,
– suma spornych wierzytelności przekracza 15% ogólnej sumy wierzytelności.
Podczas wstępnego zgromadzenia wierzycieli sporządza się pod nadzorem sędziego spis wierzytelności. Następnie wierzyciele mogą zdecydować w drodze uchwały o sposobie prowadzenia dalszego postępowania upadłościowego (zawarcie układu albo likwidacja majątku) oraz dokonać wyboru rady wierzycieli, a także wyrazić opinię co do wyboru osoby syndyka, nadzorcy sądowego albo zarządcy. Ponadto na wstępnym zgromadzeniu wierzycieli, można także zawrzeć układ, jeżeli
uczestniczy w nim co najmniej połowa wierzycieli mających łącznie ¾ ogólnej sumy wierzytelności stwierdzonych tytułami egzekucyjnymi albo bezspornych lub uprawdopodobnionych.Postanowienie o upadłości
Uwzględniając wniosek o ogłoszenie upadłości, sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości, w którym:
– wymienia imię i nazwisko, nazwę albo firmę, miejsce zamieszkania albo siedzibę upadłego dłużnika (upadłego),
– określa sposób prowadzenia postępowania,
– określa, czy i w jakim zakresie upadły będzie sprawował zarząd swoim majątkiem, jeżeli postępowanie będzie prowadzone z możliwością zawarcia układu,
– wzywa wierzycieli upadłego do zgłoszenia wierzytelności w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż miesiąc i nie dłuższym niż trzy miesiące,
– wzywa osoby, którym przysługują prawa oraz prawa i roszczenia osobiste ciążące na nieruchomości należącej do upadłego, jeżeli nie zostały ujawnione przez wpis w księdze wieczystej, do ich zgłoszenia w wyznaczonym terminie nie krótszym niż miesiąc i nie dłuższym niż trzy miesiące, pod rygorem utraty prawa powoływania się na nie w postępowaniu upadłościowym,
– wyznacza sędziego-komisarza oraz syndyka albo nadzorcę sądowego, albo zarządcę,
Postanowienie o ogłoszeniu upadłości jest skuteczne i wykonalne z dniem jego wydania, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłej firmy staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu jej wierzycieli.
