Trybunał Konstytucyjny ustalił, że z art. 34 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wynika norma dotycząca wysokości opłaty stosunkowej (5%) oraz określająca górną granicę opłaty sądowej na poziomie 5 000 000 zł. Zakwestionowany przepis stanowił podstawę ostatecznych orzeczeń w sprawie wobec obu skarżących spółek w zakresie odnoszącym się do procentowego określenia wysokości opłaty. W związku z powyższym, uzasadnione jest przyjęcie, że podstawą ostateczną objętych skargami orzeczeń był przepis art. 34 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zakresie, w jakim stanowi, że pobiera się opłatę stosunkową w wysokości 5% wartości przedmiotu zamówienia, którego skarga dotyczy.
Trybunał Konstytucyjny przypomniał, że problematyka kosztów sądowych, w tym opłat sądowych, była już przedmiotem jego oceny. W sprawie przedłożonej Trybunałowi Konstytucyjnemu do rozstrzygnięcia przez skarżące spółki szczególne znaczenie miała kwestia dostępu do sądu. Niejednokrotnie koszty sądowe – w tym opłaty sądowe utrudniają dostęp do wymiaru sprawiedliwości dla tych podmiotów, które tych kosztów nie są w stanie ponieść, zwłaszcza gdy dodatkowo obowiązujące przepisy nie zapewniają im skutecznych instytucji tzw. prawa ubogich.
Trybunał Konstytucyjny podtrzymał swoje ugruntowane stanowisko, zgodnie z którym wybór metody ustalania opłaty sądowej w sprawach cywilnych należy do ustawodawcy, który w tym zakresie korzysta ze znacznej swobody regulacyjnej. W związku z tym, ustawodawca może zaprojektować mechanizm obliczania opłaty sądowej w różny sposób, preferując określone funkcje kosztów sądowych dla danej kategorii spraw, odpowiednio wyważając interes publiczny i interes prywatny oraz realizując istotne z punktu widzenia prowadzonej przez siebie polityki prawa wartości.
Trybunał Konstytucyjny nie podzielił zastrzeżeń skarżących co do niekonstytucyjności stosunkowego charakteru opłaty przewidzianej w art. 34 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Mechanizm opłaty stosunkowej realizuje wskazywane tradycyjnie funkcje kosztów sądowych, m.in. postrzeganej od strony pozytywnej funkcji społecznej, chroniąc wymiar sprawiedliwości przed zalewem spraw, które są inicjowane bez realnych podstaw. Przepis art. 34 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zakresie odnoszącym się do ustalonej w sposób procentowy opłaty stosunkowej, spełnia przesłanki sformułowane w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego.
Zaskarżony przepis jest zgodny z art. 45 ust. 1 konstytucji. Konstytucyjność opłaty stosunkowej uwzględnia specyfikę postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, a także jego złożony przedmiot oraz kompleksową regulację prawną, która zapewnia środki ochrony prawnej łącznie z uprawnieniem do zwrotu kosztów postępowania w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. Procentowo określona opłata od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej nie różni się od zasady naliczenia opłaty stosunkowej w sprawach o prawa majątkowe, określonej również jako 5% wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia. Wspólna dla kategorii spraw o prawa majątkowe wysokość procentowego określenia wysokości wpisu nie prowadzi do naruszenia istoty prawa do sądu w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.
Ponadto, TK przypomniał, że w systemie prawnym istnieją przepisy pozwalające na zwolnienie od kosztów sądowych, w tym opłat, które łagodzą skutki barier finansowych wnoszenia skarg oraz są gwarancją prawa dostępu do sądu.
Reasumując, Trybunał Konstytucyjny uznał, iż zawarta w art. 34 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – procentowo określona wartość wpisu stosunkowego od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej dotyczącej czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego po otwarciu ofert, nie narusza zasady dostępności do sądu, a przez to konstytucyjnej zasady prawa do sądu, jako jednego z praw osobistych jednostki i ściśle z nią powiązanego zakazu zamykania drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności i praw.
