Poradnik przedsiębiorcy: spółka partnerska

Definicja normatywna i charakter prawny

Definicja spółki partnerskiej została uregulowana przez ustawodawcę w art. 86 § 1 ksh. W rozumieniu przepisów kodeksu, spółką partnerską jest spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Trzeba mieć na uwadze, że spółka ta ma specyficzny cel, tj. wykonywanie wolnego zawodu przez wspólników. Cechą charakterystyczną tego rodzaju spółki jest możliwość uczestniczenia w niej jedynie osób fizycznych jako partnerów (w żadnej z pozostałych spółek nie ma takiego ograniczenia).

Wolny zawód

Z uwagi na cel spółki partnerami mogą być wyłącznie osoby uprawnione do wykonywania wolnego zawodu. W kodeksie spółek handlowych nie ma definicji „wolnego zawodu”, ani też w żadnej innej ustawie, ale można sformułować katalog cech wyróżniających wolne zawody:

• zawody wykonywane profesjonalnie (zawodowo) przez świadczenie usług typowych;
• działalność prowadzona samodzielnie i osobiście na własny rachunek;
• wymóg szczególnego wykształcenia/umiejętności.

Zasady wykonywania poszczególnych wolnych zawodów oraz warunki, jakie należy spełnić, aby je legalnie wykonać, określają tzw. ustawy korporacyjne (np. ustawa prawo o adwokaturze).

Kodeks zawiera w przepisie art. 88 ksh, katalog wolnych zawodów, które mogą być wykonywane w spółce partnerskiej. Są to m.in. zawody: adwokata, aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, maklera papierów wartościowych, doradcy inwestycyjnego, księgowego, lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.
Lista ta może być zmodyfikowana na podstawie odrębnej ustawy lub przez nowelizację przepisu.

Spółka partnerska jako spółka osobowa

Spółkę partnerską należy postrzegać jako szczególna formę organizacyjną wykonywania wolnych zawodów. Jest typem spółki osobowej, która wyróżnia przede wszystkim szczególne ukształtowanie odpowiedzialności poszczególnych partnerów wobec osób trzecich przy wykonywaniu ich czynności zawodowych. Spółka partnerska jest spółką osobową, ale z uwagi na niektóre jej cechy charakterystyczne dla spółek kapitałowych (w szczególności ograniczenie odpowiedzialności partnerów, dopuszczalność ustanowienia zarządu), określa się ją jako spółkę hybrydalną, czyli taką, która łączy w sobie cechy osobowe i kapitałowe. Jako spółka osobowa, spółka partnerska, mimo że nie ma osobowości prawne, jest podmiotem prawa wyposażonym w zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych.

Firma spółki partnerskiej

Spółka partnerska działa pod własną firmą. Firma powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie np. „i partner” ; „i partnerzy” lub „spółka partnerska” oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce. Na przykład: ,"Kowalski i Partnerzy. Adwokaci".  Jest to jedyna spółka, której firma musi zawierać aż dwa obowiązkowe elementy.

Status spółki

Spółka partnerska jako odrębny od partnerów podmiot prawa posiada własny majątek, na który składają się wkłady wspólników oraz mienie nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia. Spółka partnerska ma status przedsiębiorcy. Prowadzi stałą zorganizowaną działalność gospodarczą i podlega wpisowi do KRS. W sprawach nieuregulowanych stosuje się odpowiednio przepisy o Spółce Jawnej, chyba że ustawa stanowi inaczej. Co do Spółki Partnerskiej w której zostanie ustanowiony zarząd stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zarządu w spółce z o.o.

Tworzenie spółki

Spółka partnerska powstaje w dwóch etapach. Pierwszym jest zawarcie umowy spółki. Drugim jest jej rejestracja. Spółka partnerska powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Wpis ma charakter konstytutywny. Może też powstać przez przekształcenie dowolnego typu spółki, ale wspólnikami muszą być osoby fizyczne z uprawnieniami do wykonywania wolnego zawodu – dotyczy tych wspólników, którzy pozostaną w spółce po przekształceniu.

Umowa spółki

Umowę spółki partnerskiej zawiera się w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Zgodnie z art. 91 ksh umowa spółki partnerskiej powinna zawierać:

• określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki,
• przedmiot działalności spółki,
• nazwiska i imiona partnerów, którzy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, w przypadku z art. 95 § 2 ksh,
• w przypadku, gdy spółkę reprezentują tylko niektórzy partnerzy – ich imiona i nazwiska,
• firmę i siedzibę spółki,
• czas trwania spółki, o ile jest oznaczony,
• określenie wkładów wnoszonych przez każdego partnera i ich wartość.

Przedmiot działalności musi być w ścisłym związku z wolnym zawodem. Nie można wykonywać dodatkowej działalności. Jeśli niektórzy partnerzy godzą się na odpowiedzialność taką jak w spółce jawnej (rozszerzenie odpowiedzialności), należy wskazać zakres ich odpowiedzialności. Prawo reprezentacji ma każdy partner, jeśli nie powołano zarządu. Siedziba- miejscowość, gdzie są prowadzone sprawy spółki lub gdzie znajduje się siedziba zarządu. Spółka może być zawarta na czas oznaczony lub nieoznaczony.

Wpis do rejestru

Wpis do Krajowego Rejestru Sądowego, jest obligatoryjny i ma charakter konstytutywny. Dokonywany jest na wniosek. Obowiązek i prawo zgłoszenia mają partnerzy lub członkowie zarządu. Należy tego dokonać w terminie 7 dni od zawarcia umowy spółki. Treść zgłoszenia została uregulowana w art. 93 § 1 ksh. Należy dołączyć do zgłoszenia dokumenty uprawniające do wykonywania zawodu. Zawarcie umowy spółki wywołuje skutki prawne jeszcze przed rejestracją. Są to: obowiązek zgłoszenia, podjęcie działań koniecznych do zorganizowania przedsiębiorstwa spółki. W świetle poglądów doktryny stosunek w tym czasie może być uznany co najwyżej za spółkę cywilną. Odpowiedzialność wspólników w żaden sposób nie jest ograniczona.

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki

Specyfika spółki partnerskiej wyraża się głównie w uregulowaniu kwestii odpowiedzialności wspólników. Mimo, że jest to spółka osobowa, odpowiedzialność wspólników została częściowo ograniczona. Ograniczenie nie dotyczy wszystkich zobowiązań, lecz tylko tych zaciągniętych w związku z wykonywaniem wolnego zawodu przez partnerów w spółce.  Przepis art. 95 par 1 KSH przewiduje wyłączenie odpowiedzialność partnerów za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce. Ograniczona zostaje w ten sposób odpowiedzialność za błąd w sztuce innego partnera, gdy partner popełni błąd, odpowiada spółka i solidarnie z nią ten partner, jeśli kilku – odpowiadają oni wszyscy. Partner ponosi odpowiedzialność nie tylko za własne działania i zaniechania, ale też takie, będące następstwem czynów osób zatrudnionych przez spółkę, o ile podlegały kierownictwu danego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki.

Prowadzenie spraw spółki i jej reprezentacja

Spółka partnerska wyróżnia się spośród innych spółek uprawnieniem partnerów do wyboru modelu zarządzania spółką. Prowadzić sprawy spółki i  ją reprezentować mogą partnerzy lub zarząd. Im więcej partnerów, większy zakres działalności i majątek, tym bardziej wydaje się zasadny zarząd, ponieważ w takiej sytuacji może być osłabiona sprawność zarządzania przez samych partnerów.

Zmiany składu osobowego i rozwiązanie spółki

Przyczyny zmiany składu osobowego spółki partnerskiej:

• wystąpienie wspólnika ze spółki,
• sądowe wyłączenie wspólnika ze spółki,
• śmierć wspólnika
• przystąpienie nowego wspólnika,
• przeniesienie ogółu praw i obowiązków na inną osobę,
• utrata uprawnień do wykonywania wolnego zawodu.

Rozwiązanie spółki następuje zgodnie z przesłankami określonymi w ksh, do których należą:

• przyczyny określone w umowie spółki,
• jednomyślna uchwała wszystkich partnerów,
• ogłoszenie upadłości spółki,
• utrata przez wszystkich partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu,
• prawomocne orzeczenie sądu,
• zgodnie z art. 99 ksh (śmierć partnera, ogłoszenie upadłości partnera i wypowiedzenie umowy spółki przez partnera lub wierzyciela partnera)
• spółka rozwiązuje się, gdy pozostanie w niej tylko jeden partner lub tylko jeden z nich zachował uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu.

Podstawa prawna: art. 86 – 101 Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. 2000 nr 94 poz. 1037).
Literatura: Prawo Handlowe, A. Kidyba, wydanie 17, Warszawa 2015.