Znowelizowane przepisy pozwolą usunąć występujące dotychczas niejasności, które są przyczyną niejednolitej praktyki w orzecznictwie sądów powszechnych. Pozwoli to na pełną realizację celów ustawy poprzez maksymalne uproszczenie postępowania sądowego w sprawie przekształceń własnościowych mieszkań zakładowych oraz zagwarantowanie prawa do sądu poprzez zwolnienie z obowiązku uiszczania kosztów sądowych. Doprecyzowanie przepisów ustaw „mieszkaniowych” jest zatem gwarancją skutecznej realizacji przez osoby uprawnione przyznanych im roszczeń.
Przedłożony projekt ma także na względzie zapobieganie potencjalnym wydatkom ze strony Skarbu Państwa lub budżetów gmin z powodu orzeczeń sądowych. Występują, bowiem liczne przypadki, w których Skarb Państwa, na skutek nieprecyzyjnych zapisów ustawowych, zwraca najemcom nieprawidłowo pobrane kwoty za prywatyzowane lokale mieszkalne, wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami sądowymi. Przykładem tego jest prawomocny wyrok Sądu Okręgowego Wydział II Cywilny w Poznaniu z dnia 9 czerwca 2006 r. (sygn. akt II.Ca 289/06). Wynika z tego, że pilnego uregulowania tych problemów oczekują zarówno uprawnieni nabywcy, jak i Skarb Państwa.
Zmiana ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadza zwolnienie podatkowe dla przychodu uzyskanego przez osobę uprawnioną z tytułu różnicy pomiędzy wartością rynkową nabywanego budynku mieszkalnego, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika na podstawie nowelizowanej ustawy. Projekt nowelizacji harmonizuje oraz ujednolica przepisy dotyczące warunków nabywania mieszkań zakładowych przez najemców. Przyznaje on m.in. najemcy mieszkania będącego własnością, np. Lasów Państwowych, PKP, Sił Zbrojnych, Spółek Skarbu Państwa, itp., które jest przez przepisy odpowiednich ustaw uznane za mienie zbędne – prawo roszczenia o nabycie zajmowanego przez niego mieszkania w sytuacji, w której w danym budynku, co najmniej jedno mieszkanie zostało już sprzedane. Od tego momentu, bowiem budynek ten został sprywatyzowany, a jego właścicielem stała się wspólnota mieszkaniowa.
W części dotyczącej ustawy z dnia 7.07.2005 r. o zmianie niektórych ustaw dotyczących nabywania własności nieruchomości, projekt zmierza przede wszystkim do przyznania roszczenia o nabycie mieszkania tym najemcom byłych mieszkań zakładowych, którym w obecnym stanie prawnym przysługuje jedynie prawo pierwokupu mieszkania, jeżeli w określonych procesach przekształceniowych naruszono ich prawo do nabycia zajmowanych przez nich mieszkań lub co najmniej naruszono ich interes prawny. Projekt obejmuje również sytuacje sprzed dnia 7 lutego 2001. Ustawodawca rozszerza katalog osób uprawnionych do nabycia własności mieszkania o najemców byłych mieszkań zakładowych, którym zaoferowano nabycie mieszkania za cenę wyższą niż cena, za jaką zostało ono następnie zbyte osobie trzeciej. Przykładem są liczne przypadki, zwłaszcza na Śląsku, gdzie sprzedawano całe bloki mieszkalne wraz z najemcami, pozbawiając ich w ten sposób prawa pierwszeństwa wykupienia zajmowanych mieszkań.
Z kolei zaproponowana w projekcie zmiana w ustawie z dn. 29.07.2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, rozszerza katalog użytkowników wieczystych uprawnionych do nieodpłatnego przekształcenia przysługującego im prawa w prawo własności nieruchomości. Rozszerzenie to dotyczy użytkowników wieczystych lub ich następców prawnych w odniesieniu, do których nie wykonano przepisów ustawy z dnia 26.07. 2001 r. o nabywaniu przez użytkowników wieczystych prawa własności nieruchomości, mimo, iż spełnili warunki nabycia własności użytkowania nieruchomości z mocy prawa.
W przedstawionym projekcie pozostały do uregulowania jedynie sprawy wynikające z naruszenia konstytucyjnej zasady równości obywateli wobec prawa. Uprawnieni lokatorzy byli faktycznymi właścicielami tych mieszkań, bowiem otrzymali je jako część wynagrodzenia za pracę. To im właśnie przede wszystkim przysługuje obecnie „stwierdzenie formalne” tego prawa zgodnie z konstytucyjnym prawem ochrony własności. Należy podkreślić, iż lokatorzy oczekujący rozwiązania tych spraw to głównie emeryci, o niskim statusie materialnym, którym należy się ze strony Państwa szczególna troska, opieka i wyrównanie krzywdy.
