Aby właścicielowi nieruchomości pozostawionej poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskie przysługiwało prawo do rekompensaty musi on spełniać łącznie dwa warunki: był w dniu 1 września 1939 r. obywatelem polskim, zamieszkiwał w tym dniu na byłym terytorium Rzeczypospolitej Polskie oraz opuścił je z przyczyn wyżej wymienionych, a także obecnie posiada obywatelstwo polskie. Takie same warunki muszą spełniać współwłaściciele nieruchomości, jeśli nieruchomość pozostawiona poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej była przedmiotem współwłasności. W takiej sytuacji prawo do rekompensaty przysługuje wszystkim właścicielom. Wskazanie osoby uprawnionej do rekompensaty następuje poprzez złożenie oświadczenia z podpisem poświadczonym notarialnie lub przed organem administracji publicznej, bądź też przez złożenie oświadczenia w polskiej placówce konsularnej. W przypadku śmierci właściciela nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej prawo do rekompensaty przysługuje wszystkim spadkobiercom, albo niektórym z nich – wskazanym przez pozostałych spadkobierców, pod warunkiem, że posiadają obywatelstwo polskie. Wskazanie osoby uprawnionej do rekompensaty w tym przypadku następuje w taki sam sposób, jak w przypadku współwłaścicieli.
Potwierdzenie prawa do rekompensaty następuje na wniosek osoby, która ubiega się potwierdzenie tego prawa. Wniosek ten należy złożyć nie później niż do dnia 31 grudnia 2007 roku. Prawo do rekompensaty musi być jednak wcześniej potwierdzone przez wojewodę, co w rezultacie powoduje najwięcej komplikacji, a wiele spraw kończy się w sądzie administracyjnym. Wojewoda, do którego wpłynął wniosek o potwierdzenie prawa do rekompensaty ma za zadanie zawiadomić o wszczęciu postępowania wojewodów właściwych ze względu na miejsce zamieszkania pozostałych współwłaścicieli lub spadkobierców, lub wskazanych osób uprawnionych do rekompensaty.
Do wniosku osoba ubiegająca się o potwierdzenie prawa do rekompensaty musi dołączyć:
-
dowody poświadczające pozostawienie nieruchomości poza obecnymi granicami RP z przyczyn wymienionych w ustawie, oraz o rodzaju i powierzchni tych nieruchomości,
-
dowody, które świadczą o posiadaniu obywatelstwa polskiego,
-
dowody potwierdzające miejsce lub miejsca zamieszkania wnioskodawcy,
-
oświadczenie o wskazaniu osoby uprawnionej (w przypadku współwłasności),
-
oświadczenie o dotychczasowym stanie realizacji prawa do rekompensaty. W przypadku śmierci właściciela nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami RP do wniosku należy jeszcze dołączyć postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku albo o dziale spadku oraz oświadczenie o wskazaniu osoby uprawnionej.
W przypadku osoby, która na podstawie odrębnych przepisów w ramach realizacji prawa do rekompensaty – nabyła na własność albo w użytkowanie wieczyste nieruchomości Skarbu Państwa lub nieruchomości takie nabyli jej poprzednicy prawni musi dołączyć do wniosku dokumenty urzędowe poświadczające nabycie. Takimi dowodami mogą być:
-
urzędowy odpis mienia,
-
orzeczenie wydane przez były Państwowy Urząd Repatriacyjny,
-
dokumenty urzędowe – w tym sądowe – a także dokumenty pozyskane z archiwów państwowych Republiki Białoruś, Republiki Litewskiej, Federacji Rosyjskiej, Ukrainy lub innych państw,
-
wydane przez władze polskie dokumenty, które świadczą o posiadaniu obywatelstwa polskiego.
W razie braku wyżej wymienionych dokumentów, zastąpić je mogą oświadczenia dwóch świadków złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia przed notariuszem, organem prowadzącym postępowanie lub w polskiej placówce konsularnej w kraju zamieszkania świadka. Świadkowie nie mogą być osobami bliskimi – w rozumieniu przepisów z ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami – właścicieli llub spadkobierców ubiegających się o potwierdzenie prawa do rekompensaty, oraz zamieszkiwali w miejscowości, w której znajduje się nieruchomość pozostawiona poza obecnymi granicami RP, lub w miejscowości sąsiedniej.
Internetowa Kancelaria Prawna
www.SerwisPrawa.pl
