Powyższa pomoc dotyczy oczywiście urlopów rodzicielskich. Od 1 września 2013 r. rozszerzony został katalog osób, które będą mogły korzystać z praw przysługującym pracownikom przebywającym na urlopach wychowawczych. Chodzi oczywiście o niedawną nowelizację ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Ustawodawca postanowił wprowadzić do art. 9 w/w aktu prawnego jeden ważny ustęp, zgodnie z którym pracownik, który łączy dodatkowy urlop macierzyński, dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlop rodzicielski z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu na zasadach określonych w art. 1821 § 5 Kodeksu pracy, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, z obu tytułów. Zgodnie z powołanym powyżej przepisem KP, pracownik może łączyć korzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, w takim przypadku dodatkowego urlopu macierzyńskiego udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy.
Dzięki wprowadzonym zmianom składki emerytalne i rentowe osób rezygnujących z pracy w związku z opieką nad dzieckiem – które zatrudnione są na umowę zlecenie, prowadzą własną działalność, a także osobom dotąd nieubezpieczonym, zostaną opłacane z budżetu państwa. Warto w tym miejscu podkreślić, że dotyczy to także osób ubezpieczonych w KRUS. Z budżetu państwa będą za te osoby płacone składki emerytalno-rentowe przez okres do 3 lat, nie później niż do ukończenia przez dziecko 5 roku życia.
Dotychczasowe orzecznictwo opierało się na zasadzie, że podleganie ubezpieczeniom społecznym uwarunkowane jest legitymowaniem się statusem świadczącego pracę rzeczywiście, w ramach ważnego stosunku prawnego. Natomiast umowa zlecenia czy umowa o pracę nakładczą, która nie wiąże się z jej wykonywaniem, a zgłoszenie do ubezpieczenia następuje tylko pod pozorem istnienia tego tytułu ubezpieczenia, nie skutkuje w sferze prawa ubezpieczeń społecznych. Jak wynika z wprowadzanych zmian, stanowisko polskich sądów będzie już nieadekwatne do nowej rzeczywistości. Minister Pracy podkreślił, że ustawa tak naprawdę wprowadza do naszego systemu prawnego urlopy wychowawcze dla przedsiębiorców, rolników oraz osób nieubezpieczonych – ta ostatnia grupa osób będzie mogła wybrać system ubezpieczeń ZUS albo KRUS. W praktyce zatem urlop wychowawczy będzie mógł zostać wykorzystany przez bezrobotnych czy studentów. Kolejną ważną informacją jest to, że zaczną obowiązywać nowe podstawy wymiaru składek. W przypadku osób mających co najmniej sześciomiesięczny staż ubezpieczeniowy bezpośrednio przed skorzystaniem z możliwości ubezpieczenia w związku z opieką nad dzieckiem – będzie to 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Dla osób bez stażu ubezpieczeniowego, bezrobotnych oraz ze stażem krótszym niż półroczny – będzie to 75%. minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dla przypomnienia tegoroczne minimalne wynagrodzenie za pracę to kwota 1600 zł brutto (w przyszłym roku będzie to już 1680 zł brutto).
Uprawnienia rodzicielskie przysługujące przedsiębiorcą wiążą się także z kwestią zasiłków. Jak się okazuje każdy pracujący na własny rachunek rodzic może skorzystać z pomocy finansowej państwa. Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego lub w okresie urlopu wychowawczego urodziła dziecko, przyjęła dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, w wieku do 10 roku życia na wychowanie i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia, a także gdy przyjęła dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, w wieku do 10 roku życia na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej.
Otrzymanie zasiłku macierzyńskiego uzależnione jest zatem od podlegania, w czasie kiedy chcemy go uzyskać, ubezpieczeniu chorobowemu lub przebywanie na urlopie wychowawczym. Zasiłek macierzyński nie jest w żaden sposób uzależniony od tego czy kobieta, która chce z niego skorzystać pracuje na etacie czy samodzielnie prowadzi działalność gospodarczą. Pamiętajmy jednak, że kobieta prowadząca własną działalność gospodarczą w celu skorzystania z zasiłku powinna nie tylko być ubezpieczona chorobowo (dla przypomnienia – jest to ubezpieczenie dobrowolne przy wykonywaniu własnej działalności gospodarczej) ale także mieć opłacone składki ZUS w ciągu ostatnich 6 miesięcy przed złożeniem wniosku o zasiłek macierzyński oraz dostarczyć zwolnienie do ZUS w terminie 7 dni od jego wystawienia. Dopiero po spełnieniu tych przesłanek, urlop i zasiłek macierzyński będzie przysługiwał już po urodzeniu dziecka. Bardzo ważną informacją jest także to, że korzystając z zasiłku chorobowego czy macierzyńskiego nie trzeba przez ten czas opłacać składek ZUS.
Okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego z tytułu urodzenia dziecka wynosi od 1 stycznia 2009 r.:
- 20 tygodni (140 dni) – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
- 31 tygodni (217 dni) – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
- 33 tygodnie (231 dni) – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
- 35 tygodni (245 dni) – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
- 37 tygodni (259 dni) – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Ustawodawca przewidział także dodatkowy urlop macierzyński uzyskiwany na wniosek kobiety, która urodziła już dziecko. Pamiętajmy jednak, że nie jest obowiązkowy. Jego wymiar wynosi w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie:
- od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. – do 4 tygodni,
- od 1 stycznia 2014 r. – do 6 tygodni,
w przypadku zaś urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie:
- od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. – do 6 tygodni,
- od 1 stycznia 2014 r. – do 8 tygodni.
Zasiłek macierzyński wynosi 100% wynagrodzenia lub przychodu stanowiącego podstawę jego wymiaru, oczywiście po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na to ubezpieczenie.
Pamiętajmy jednak, że najbardziej korzystną opcją w tej sytuacji będzie przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego dla przedsiębiorców i ustalenie przy tym maksymalnej kwoty wysokości składek. Dzięki temu świadczenia z tytułu zasiłku macierzyńskiego mogą wynieść miesięcznie nawet 5,7 tys. zł. Kobieta ma prawo do samodzielnego ustalenia wysokości składek płaconych do ZUS i dzięki temu może uzyskać po urodzeniu dziecka bardzo korzystną kwotę zasiłku. Oczywiście wracając do pracy w jakiś czas po porodzie składki będzie można ponownie obniżyć, nawet do minimum – tym samym jest to kolejny plus w takiej sytuacji.
