W aktualnie obowiązującym stanie prawnym kwestie uprawnień przysługujących szeroko rozumianej grupie osób poszkodowanych w czasie II wojny światowej reguluje cały szereg ustaw. Są to – ustawa z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, ustawa z dnia 2 września 1994 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych oraz ustawa z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Niestety liczna grupa osób zaliczanych do małoletnich ofiar wojny 1939-1945 pozostaje poza uregulowaniami przewidzianymi w przytoczonych ustawach, dlatego też zaistniała potrzeba przygotowania projektu ustawy przyznającego świadczenie tej grupie osób.
Zgodnie z zaproponowanymi rozwiązaniami z dobrodziejstw projektowanej ustawy skorzystają tylko i wyłącznie te osoby represjonowane, które w latach 1939-1945 jako dzieci podlegały represjom określonym w ustawie i były w tym okresie obywatelami polskimi, są nimi obecnie i posiadają stałe miejsce zamieszkania na terytorium RP. Projekt ustawy zdefiniował pojęcie małoletniej ofiary wojny, jako osoby, która nie miała ukończonych 16 lat i wobec której stosowano represje. Ponadto zdefiniowano również pojęcie represji wobec małoletniej ofiary wojny określając, że jest to wykonywanie w okresie 1 września 1939 r. – 8 maja 1945 r., przez co najmniej 6 miesięcy, pracy przymusowej na rzecz III Rzeszy lub Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.
Maksymalne świadczenie będzie przysługiwało w wysokości dodatku kombatanckiego i będzie ono waloryzowane na zasadach wynikających z przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Uprawnienie do świadczenia będzie przyznawane decyzją Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Podstawą do podjęcia takiej decyzji będzie wniosek zainteresowanej osoby, zaopiniowany przez właściwe stowarzyszenie osób poszkodowanych, a także dokumenty i dowody potwierdzające rodzaj i okres represji. Organami obowiązanymi do wypłaty świadczenia będą: właściwe organy rentowena zasadach określonych w art. 5 ustawy z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Wnioskodawcy założyli, że minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego powinien wydać rozporządzenie określające wymagane dokumenty i dowody potwierdzające rodzaj represji i okres jej trwania, szczegółowy tryb postępowania w sprawach składania i rozpatrywania wniosków na podstawie których Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych wydawałby decyzję stwierdzającą uprawnienie do świadczenia dla małoletniej ofiary wojny oraz wzór takiego wniosku, uwzględniając konieczność potwierdzenia uprawnień przysługujących zainteresowanej osobie.
Zważywszy na konieczność ujęcia w budżecie środków finansowych, które zapewnią realizację projektowanej ustawy, ma ona wejść w życie z dniem 1 stycznia 2008 roku. Wnioskodawcy przewidują, iż liczba przyszłych beneficjentów ustawy, jeśli szacować ją na podstawie danych Stowarzyszenia Polaków Poszkodowanych przez III Rzeszę i innych organizacji z roku obecnego, wyniesie około 75 tysięcy osób. Roczne koszty funkcjonowania ustawy będą mieścić się w przedziale 90 – 120 mln złotych. Biorąc pod uwagę szacunkową liczbę beneficjentów ustawy należy pamiętać, że śmiertelność w tej grupie wiekowej osób jest wysoka i wynosi około 7,5% w skali roku. Z tego względu należy uwypuklić fakt, że udział świadczenia w wydatkach budżetowych będzie ulegał corocznemu zmniejszeniu.
