Spis treści
Spółka cywilna to nie spółka
Spółka cywilna, wbrew swojej nazwie, nie należy do spółek prawa handlowego ale do umów o charakterze cywilnoprawnym. Jest więc niczym innym jak umową podobną chociażby do umowy sprzedaży czy umowy najmu. Nie posiada ona osobowości prawnej, a jej konstrukcja została uregulowana przez prawo zobowiązań w Kodeksie cywilnym.
Zgodnie z treścią art. 860 KC, przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Umowa spółki powinna być stwierdzona pismem. Jak podkreśla w wyroku z dnia 26 listopada 2011 r. WSA w Warszawie (sygn. akt VIII SA/Wa 616/10), spółka cywilna nie ma osobowości prawnej, zdolności sądowej, wekslowej, upadłościowej, układowej. Z drugiej jednak strony w powszechnie przyjętej praktyce przyjęło się twierdzenie, że istnieje pojęcie upadłości spółki cywilnej.
Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Pozew o rozwiązanie spółki cywilnej
przejdź do formularza »
Rozwiązanie spółki
Z ważnych powodów każdy wspólnik może żądać rozwiązania spółki przez sąd. Spółka ulega rozwiązaniu z dniem ogłoszenia upadłości wspólnika. Pamiętajmy przy tym jednak, że fakt wykreślenia wspólnika z ewidencji działalności gospodarczej nie wywołuje żadnych skutków prawnych w zakresie obowiązywania umowy spółki.
Od chwili rozwiązania spółki stosuje się odpowiednio do wspólnego majątku wspólników przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów poniższych. Z majątku pozostałego po zapłaceniu długów spółki zwraca się wspólnikom ich wkłady, stosując odpowiednio przepisy o zwrocie wkładów w razie wystąpienia wspólnika ze spółki. Pozostałą nadwyżkę wspólnego majątku dzieli się między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczyli w zyskach spółki. Zgodnie z wyrokiem sądu apelacyjnego w Poznaniu z dnia 6 lutego 1992 r. (sygn. akt I ACr 647/95), Rozwiązanie spółki cywilnej wywiera ten skutek, że dotychczasowa współwłasność łączna zamienia się we współwłasność w częściach ułamkowych ze wszystkimi tego konsekwencjami. Tym samym wspólnicy uzyskują prawo rozporządzenia swoimi udziałami w rzeczach, które poprzednio stanowiły ich współwłasność do niepodzielnej ręki. Odpowiedzialność za nieuzasadnione zbycie przedmiotu współwłasności łącznej (do niepodzielnej ręki) ma charakter deliktowy (art. 415 KC), a poszkodowanemu współwłaścicielowi należy się odszkodowanie w wysokości połowy wartości zbytego przedmiotu.
Mając na względzie powyższe, nie można zatem składać wniosku w przedmiocie upadłości spółki cywilnej, ponieważ nie posiada ona osobowości prawnej. Z racji tego, iż spółka cywilna jest specyficznego rodzaju umową zobowiązaniową, upadłość nie wchodzi w ogóle w rachubę, ponieważ polski system prawny nie zna instytucji upadłości jakiejkolwiek umowy. Z drugiej strony w stan upadłości można postawić wspólnika spółki cywilnej, co z kolei przekłada się na rozwiązanie umowy spółki cywilnej.
Upadłość wspólnika spółki cywilnej
Nie ma jednak przeszkód, aby upadłość ogłosił wspólnik spółki cywilnej. Wspólnik takiej spółki powinien złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do jej ogłoszenia (podstawą jest oczywiście jego niewypłacalność). Wniosek ten wnosi się do wydziału gospodarczego sądu rejonowego właściwego dla zakładu głównego przedsiębiorstwa dłużnika (będzie to z reguły siedziba spółki cywilnej). W przypadku gdy wspólnik prowadzi kilka zakładów położonych na obszarach właściwości różnych sądów i trudno ustalić, który z nich jest zakładem głównym, właściwy jest każdy z tych sądów. Oznacza to, że wybór sądu, do którego składa się wniosek o ogłoszenie upadłości, należy do podmiotu składającego to pismo. Dopiero w sytuacji, w której wspólnik nie prowadzi w Polsce przedsiębiorstwa, właściwy jest sąd jego miejsca zamieszkania albo siedziby, a w przypadku ich braku, sąd, w którego obszarze znajduje się majątek wspólnika. Wniosek o ogłoszenie upadłości kosztuje 1000 zł.
Podstawa prawna:
[art. 860 k.c. (Dz.U. z 2014 r. Nr 121 j.t.)]
