Obecnie § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia (Dz. U. Nr 236, poz. 1992) stanowi, że poszkodowani prowadzący pozarolniczą działalność i osoby z nimi współpracujące w rozumieniu art. 8 ust. 6 pkt 1 i 3 oraz ust. 11 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.), w stosunku do których postępowanie powypadkowe przeprowadza Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zgłaszają wypadek w terenowej jednostce organizacyjnej Zakładu, właściwej ze względu na siedzibę prowadzenia działalności. Aktualnie obowiązujące przepisy określają, że zdarzenie uznaje się za wypadek przy pracy na podstawie ustalenia jego okoliczności i przyczyn, w szczególności przez m.in. przesłuchanie poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala i przesłuchanie świadków wypadku.
Należy podkreślić, iż nowelizacja przepisu § 2 ust. 2 rozporządzenia ma charakter porządkujący. Art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych zawiera kręg podmiotowy osób zaliczanych do prowadzących pozarolniczą działalność w rozumieniu tej ustawy. Krąg ten został w stosunku do pierwotnego zmieniony i rozszerzony. Zgodnie z ustawą Zakład Ubezpieczeń Społecznych prowadzi postępowanie powypadkowe w stosunku do wszystkich osób wymienionych w art. 8 ust. 6 ustawy. Ponadto nowelizowany ust. 2 tego paragrafu został uzupełniony o osoby wykonujące pracę na podstawie umowy uaktywniającej, o której mowa w ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. Nr 45, poz. 235) – w stosunku do których postępowanie powypadkowe będzie również przeprowadzał Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Przepis ten obejmuje więc tych poszkodowanych, w stosunku do których zgodnie z ustawą z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych postępowanie powypadkowe przeprowadza Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ponadto zaproponowano, aby przepisy rozporządzenia uzupełnić o wskazanie, żeby zgłoszenia wypadku w terenowej jednostce organizacyjnej Zakładu mógł dokonywał również członek rodziny.
Nowelizowany przepis § 3 rozporządzenia stanowiłyby, że zdarzenie uznaje się za wypadek przy pracy na podstawie ustalenia jego okoliczności i przyczyn m.in. przez wysłuchanie wyjaśnień poszkodowanego, pod warunkiem, że stan jego zdrowia na to pozwala i zebranie informacji dotyczących wypadku od świadków tego zdarzenia. Korekta tego przepisu jest konsekwencją postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2004 r. (sygn. akt V KK 168/03) i rozwiązań przyjętych w następstwie tego orzeczenia w przepisach dotyczących ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, wydanych na podstawie art. 237 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.).
Z powyższego postanowienia Sądu Najwyższego wynika, że w związku z art. 233 § 1 Kodeksu karnego, do odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań lub zatajenia prawdy może być pociągnięta wyłącznie osoba, składająca zeznania w postępowaniu
sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy. Zdaniem Sądu Najwyższego, również uprawnienie osoby uprzedzającej o odpowiedzialności karnej winno być zawarte w ustawie. Wobec powyższego zaproponowano stosowne zmiany przepisu § 3 ust. 1 pkt 3 i 4 rozporządzenia.
