Zgodnie z treścią art. 193 Kodeksu spółek handlowych, uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku. Umowa spółki może upoważniać zgromadzenie wspólników do określenia dnia, według którego ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy ( jest to tzw. dzień dywidendy). Dzień dywidendy wyznacza się w ciągu dwóch miesięcy od dnia powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników. Dywidendę wypłaca się w dniu określonym w uchwale wspólników. Jeżeli uchwała wspólników takiego dnia nie określa, dywidenda jest wypłacana w dniu określonym przez zarząd. Zgodnie z wyrokiem WSA w Rzeszowie z dnia 27 września 2007 r. (sygn. akt I SA/Rz 585/07), zgromadzenie wspólników mocą własnej uchwały jest władne określić termin spełnienia świadczenia – zapłaty dywidendy. Konsekwencją jest konkluzja, że dopuszczalna jest zmiana ustalonego przez zgromadzenie wspólników terminu wypłaty dywidendy.
Prawo przewiduje jednak, że dywidenda w niektórych sytuacjach musi być przez wspólnika zwrócona. Generalnie ma to miejsce, gdy wspólnik otrzymał wypłatę dywidendy wbrew przepisom lub postanowieniom umowy spółki kapitałowej –np. gdy dywidenda wypłacona w innej wysokości, niż wynika z przepisów KSH określających limit kwot do podziału, albo też gdy wypłaty są niedozwolone przez umowę spółki, która stanowi, że przez jakiś określony czas funkcjonowania spółki zysku nie można dzielić. Zakazane jest bowiem dokonywanie transakcji majątkowych pomiędzy wspólnikami a spółką bez jakiejkolwiek podstawy prawnej. Oczywiście powyższa regulacja nie dotyczy wyłącznie bezpodstawnie lub nienależnie pobranej dywidendy, ale także dopłat czy wkładów na kapitał zakładowy spółki.
Należy mieć także na uwadze to, że nie zawsze będzie można odzyskać wypłaconą dywidendę od konkretnego wspólnika. Wówczas odpowiedzialność za ubytek w majątku spółki przechodzi na wszystkich wspólników w stosunku do przysługujących im udziałów w spółce. Jest to bowiem jedyne rozwiązanie, przez które spółka nie popadnie w niekorzystną sytuację finansową. Pamiętajmy, że powyższej odpowiedzialności podlegają wszyscy wspólnicy, a zatem także ci, którzy nie otrzymali żadnego świadczenia (wszystko w myśl zasady – jeden za wszystkich, a wszyscy za jednego). Z odpowiedzialności nie można zwolnić się w żaden sposób, nawet gdyby przewidywała to sama umowa spółki.
Reasumując, bezprawna wypłata dywidendy rodzi nie tylko prawo, ale przede wszystkim obowiązek po stornie każdego wspólnika do żądania jej zwrotu od nieuprawnionego do jej otrzymania. W tym celu każdy wspólnik powinien najpierw wystosować do drugiego wspólnika (tego, który pobrał dywidendę nieprawnie) wniosek o zwrot wypłaty. Wniosek powinien być sformułowany na piśmie i doręczony za potwierdzeniem odbioru. Jeśli jednak wspólnik nie chce zwrócić dywidendy, zawsze przysługuje nam droga sądowa.
