Ogólnie rzecz biorąc BFG jest instytucją gwarantującą depozyty polskich banków, posiadającą osobowość prawną i siedzibę w Warszawie. Zgodnie z art. 4 ustawy o BFG, do zadań Funduszu w zakresie funkcjonowania systemów obowiązkowego i umownego gwarantowania zgromadzonych środków pieniężnych należy:
- określanie na dany rok wysokości środków wyodrębnionych przez podmioty objęte systemem gwarantowania, w związku z obowiązkiem tworzenia funduszu ochrony środków gwarantowanych;
- wykonywanie obowiązków wynikających z gwarantowania środków pieniężnych na zasadach określonych w ustawie;
- nadzór nad umownym systemem gwarantowania środków pieniężnych.
Do zadań Funduszu w zakresie gromadzenia i analizowania informacji o podmiotach objętych systemem gwarantowania należy w szczególności opracowywanie analiz i prognoz dotyczących sektora bankowego. Do zadań Funduszu w zakresie udzielania pomocy podmiotom objętym systemem gwarantowania należy:
- udzielanie zwrotnej pomocy finansowej w przypadku powstania niebezpieczeństwa niewypłacalności bądź na nabycie akcji lub udziałów banków;
- nabywanie wierzytelności banków, w których powstało niebezpieczeństwo niewypłacalności;
- kontrola prawidłowości wykorzystania zwrotnej pomocy finansowej oraz monitorowanie sytuacji ekonomiczno-finansowej i systemu zarządzania banku korzystającego z pomocy finansowej;
- określanie wysokości obowiązkowych opłat rocznych wnoszonych przez podmioty objęte systemem gwarantowania na rzecz Funduszu;
- kontrola realizacji programu postępowania naprawczego podmiotu objętego systemem gwarantowania, w sytuacjach określonych w ustawie.
Środki Funduszu przeznacza się na:
- finansowanie zadań Funduszu związanych z gwarantowaniem środków pieniężnych;
- finansowanie zadań Funduszu w zakresie udzielania podmiotom objętym systemem gwarantowania pomocy, przy czym pomoc ta może być udzielana jedynie ze środków wyraźnie określonych w ustawie, pomniejszonych o kwoty wydatków z Funduszu.
Bankowy Fundusz Gwarancyjny jest finansowany z obowiązkowych opłat rocznych, o których mowa w art. 13 ust. 1 ustawy o BFG, wnoszone przez podmioty objęte systemem gwarantowania, kwot przekazanych z funduszu ochrony środków gwarantowanych, pochodzące z wpłat podmiotów objętych systemem gwarantowania, dokonywanych zgodnie z uchwałą Zarządu Funduszu na wyodrębniony rachunek specjalny Funduszu w Narodowym Banku Polskim, dochodów z oprocentowania pożyczek udzielanych przez Fundusz oraz dochodów z oprocentowania papierów wartościowych, środków uzyskanych w ramach bezzwrotnej pomocy zagranicznej, środków z dotacji, udzielonych na wniosek Funduszu, z budżetu państwa na zasadach określonych w przepisach o finansach publicznych, środków z kredytu krótkoterminowego udzielonego przez Narodowy Bank Polski, a także z udzielonych pożyczek ze środków budżetu państwa.
W materii źródeł finansowania BFG mają zostać jednak wprowadzone pewne zmiany – jeszcze w tym roku pojawi się specjalny fundusz stabilizacyjny. Ma on przybrać formę dodatkowego źródła, z którego sfinansowane zostaną wszelkie działania mające na celu utrzymanie stabilności sektora finansowego. Nowy rodzaj funduszu byłby zasilany z przekazywanych już opłat rocznych od banków przez BFG. Zasadniczym celem nowego funduszu będzie także wprowadzenie gwarancji rekapitalizacyjnej, czyli gwarancji zwiększenia funduszy własnych konkretnego banku przez BFG, oczywiście na wniosek Ministra Finansów. Podstawowym kryterium udzielenia powyższej gwarancji będzie konieczność zapewnienia stabilności krajowego systemu finansowego oraz zasadność wykorzystania budżetowych i pozabudżetowych źródeł finansowania w procesie jej udzielania. Niewykluczone także, że w przyszłości środki zgromadzone na funduszu stabilizacyjnym będą przeznaczane na restrukturyzację banków oraz ich uporządkowaną likwidację.
Nie jest to jednak jedyna zmiana jaką chce nam zaoferować ustawodawca. Czytając na stronie internetowej BIP możemy dowiedzieć się, że planowane jest wprowadzenie dodatkowo tzw. opłaty ostrożnościowej wpłacanej na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego i ewidencjonowanej na specjalnym funduszu własnym, tzw. Funduszu Stabilizacyjnym. Tym samym widać wyraźnie, że dwie nowe instytucje prawnobankowe pozostawałyby ze sobą w ścisłym związku. Opłata byłaby wnoszona dwa razy do roku przez podmioty objęte obowiązkowym systemem gwarantowania depozytów (banki krajowe, niektóre oddziały banków zagranicznych), czyli te same podmioty, które wpłacają opłatę roczną. Wysokość stawki opłaty ostrożnościowej określałaby corocznie Rada BFG, mając na uwadze jej antycykliczny charakter. Podstawę do wyliczenia opłaty stanowiłaby wielkość pasywów pomniejszona o fundusze podstawowe oraz gwarantowane depozyty. Środki funduszu stabilizacyjnego, na wniosek ministra właściwego do spraw instytucji finansowych, mogłyby być wykorzystane na finansowanie niektórych spośród działań pomocowych wskazanych w ustawie o rekapitalizacji oraz w ustawie o wsparciu.
