Spis treści
Działalność socjalna pracodawcy
Działalność socjalna pracodawcy są to usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, sprawowanej przez dziennego opiekuna lub nianię, w przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową. W celu realizacji nałożonego obowiązku pracodawca zobowiązany jest utworzyć tzw. Fundusz świadczeń socjalnych oraz gospodarować środkami zgromadzonymi na nim zgodnie z przepisami ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.
Obowiązek tworzenia funduszu świadczeń socjalnych
Obowiązek tworzenia fundusz spoczywa na pracodawcy – przedsiębiorcy. Jest nim osoba fizyczna, osoba prawna, a także jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, jeżeli przedmiot jej działania obejmuje prowadzenie działalności gospodarczej.
Fundusz świadczeń socjalnych obowiązkowo tworzą ci pracodawcy, którzy zatrudniają co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, według stanu na dzień 1 stycznia danego roku. Pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku, co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, tworzą Fundusz na wniosek zakładowej organizacji związkowej. Z kolei pracodawcy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych tworzą Fundusz, bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników.
Fundusz świadczeń socjalnych
Środki na nim zgromadzone ulokowane są na oddzielnym rachunku bankowym, a ustawodawca zapewnia ich nienaruszalność ustanawiając w stosunku do nich wyłączenie spod egzekucji.
Przyznanie pracownikowi świadczeń z funduszu świadczeń socjalnych
Świadczenia wypłacane z funduszu socjalnego nie są wyrazem funkcji odpłatności za pracę, stanowią jednak realizację postulatu ochrony interesów socjalnych pracowników (art. 16 i art. 94 pkt 8 k.p.). Przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu. "Kryterium socjalne", o którym mowa w art. 8 ust. 1 u.z.f.ś.s., wyraźnie wiąże zasadę korzystania z ulgowych usług i świadczeń z sytuacją życiową, rodzinną i materialną osób uprawnionych. Istnieje bowiem ścisły związek pomiędzy wartością przyznawanego świadczenia, a łącznie rozpatrywaną, sytuacją życiową, rodzinną i materialną osoby uprawnionej. Im sytuacja osoby uprawnionego jest trudniejsza, tym wyższe przysługuje mu świadczenie.
Przy wypłacaniu świadczeń z ZFŚS konieczne jest rozróżnienie ich wysokości na rzecz poszczególnych pracowników w zależności od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej konkretnego beneficjenta. Pobieranie od pracowników oświadczeń, w których dobrowolnie ujawniają oni wysokości dochodów przypadających na członka rodziny, jest wystarczające, aby w sposób obiektywny rozdzielić środki z funduszu pomiędzy załogę zakładu pracy. Z regulacji ustawowych wprost wynika, że oświadczenie na temat sytuacji rodzinnej, życiowej i materialnej przedstawia pracownik. A zatem członkowie rodzin pracowników nie muszą podpisywać żadnych dodatkowych oświadczeń.
Bony świąteczne dla pracowników z ZFŚS
Definicja działalności socjalnej daje pracodawcy możliwość wręczania ze środków funduszu, między innymi, bonusów finansowych z okazji Świąt Bożego Narodzenia czy Wielkanocy z tytułu zwiększonych wydatków w tym okresie. Warunkiem umożliwiającym ich przyznanie jest zapisanie takich form pomocy w regulaminie funduszu oraz określenie trybu ich przyznawania (czy przyznanie następuje np. na wniosek osoby uprawnionej, czy też z inicjatywy pracodawcy).
Kiedy bony świąteczne będą przychodem pracownika?
Święta Wielkanocne czy Bożego Narodzenia są okresami zwiększonych wydatków, toteż świadczenia z nimi związane, jeśli zostały uwzględnione w regulaminie, stanowią pomoc rzeczową dla uprawnionych, jednakże tylko wówczas, gdy uwzględniają ich sytuację rodzinną i materialną, a tym samym realizują cel socjalny. Sam fakt, że zwyczajowo okresy te mają w polskiej tradycji wyjątkowe znaczenie, nie przekreśla konieczności uwzględniania ustawowych zasad dystrybucji świadczeń. Także zadowolenie pracowników ze sposobu rozdysponowania środków z funduszu na omawiane świadczenia nie może przesądzać o potraktowaniu ich jako wydatkowanych zgodnie z zasadami zawartymi w ustawie. Świadczenia nie odpowiadające kryterium indywidualizacji, wypłacane wszystkim "po równo", stanowią po prostu premię świąteczną, a więc przychód pracownika ze stosunku pracy, a nie pomoc socjalną. Przychód taki podlega odskładkowaniu.
Podstawa prawna:
Art 1, art. 2, art. 4, art. 8 ustawy z dnia 4 marca 1994 r.o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j.Dz.U. z 2019 r., poz. 1352 ze zm.).
Źródło:
Oficjalna strona UODO
