W Polsce wciąż funkcjonują izby wytrzeźwień, choć z roku na rok jest ich coraz mniej. Obecnie jest ich niewiele ponad czterdzieści. Izba wytrzeźwień to nic innego jak samorządowa instytucja zdrowotna pracująca w systemie całodobowym i wspomagająca działanie służb porządku publicznego. Izby wytrzeźwień są utrzymywane przez samorządy powiatowe. Każde miasto, które ma powyżej 50 tysięcy mieszkańców, ma prawo do takiej izby. Istnieją więc one tylko w większych miastach, chociaż z ich usług korzystają też mniejsze miejscowości. Zagadnienia związane z tym tematem reguluje Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2007r., Nr 70, poz. 473 ze zm.) oraz Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 4 lutego 2004r. w sprawie trybu doprowadzania, przyjmowania i zwalniania osób w stanie nietrzeźwości oraz organizacji izb wytrzeźwień i placówek utworzonych lub wskazanych przez jednostkę samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2004r. Nr 20, poz. 192 ze zm.)
Do izby wytrzeźwień mogą zostać doprowadzone osoby w stanie nietrzeźwości, które swoim zachowaniem dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym lub w zakładzie pracy oraz osoby, które znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub zdrowiu albo zagrażają życiu lub zdrowiu innych osób.
Jeżeli w danym miejscu nie ma izby wytrzeźwień osoby nietrzeźwe mogą zostać doprowadzone do jednostki Policji. Osoby, które znajdą się w izbie wytrzeźwień, pozostają tam aż do wytrzeźwienia, nie dłużej jednak niż 24 godziny. Osoby niepełnoletnie umieszcza się w odrębnych pomieszczeniach, oddzielnie od osób dorosłych. O tym, że dana osoba została umieszczona w izbie wytrzeźwień należy powiadomić, w przypadku małoletnich – rodziców lub opiekunów oraz sąd opiekuńczy a w przypadku innych osób, na ich żądanie, wskazane przez nie osoby. Osoby małoletnie mogą być zwolnione, niezwłocznie po udzieleniu pomocy medycznej, na pisemny wniosek rodziców lub innych opiekunów prawnych. Jeżeli zatrzymana osoba jest żołnierzem, przekazuje się ją Żandarmerii Wojskowej lub wojskowemu organowi porządkowemu.
Osobie doprowadzonej do izby wytrzeźwień lub jednostki Policji przysługuje zażalenie do sądu.
W zażaleniu taka osoba może domagać się zbadania zasadności i legalności doprowadzenia, jak również decyzji o zatrzymaniu oraz prawidłowości ich wykonania. Zażalenie przekazuje się niezwłocznie sądowi rejonowemu miejsca doprowadzenia lub zatrzymania. Do rozpoznania zażalenia stosuje się przepisy Kodeksu postępowania karnego. Skarżący ma prawo wziąć udział w posiedzeniu sądu. W przypadku stwierdzenia bezzasadności lub nielegalności doprowadzenia lub zatrzymania albo poważnych nieprawidłowości związanych z ich wykonywaniem sąd rejonowy zawiadamia o tym prokuratora i organy przełożone nad organami, które dokonały doprowadzenia bądź zatrzymania.
Za doprowadzenie i pobyt w izbie wytrzeźwień pobierane są opłaty.
Maksymalna wysokość opłaty za pobyt w izbie wynosi 250,-zł, czyli średnio koszt doby w trzygwiazdkowym hotelu w dużym mieście.
Opłata za pobyt w izbie wytrzeźwień jest opłatą o charakterze publicznoprawnym i stanowi dochód budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Egzekucja tych należności następuje w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Roszczenie o uiszczenie opłaty przedawnia się z upływem 5-ciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności.
Pieniądze, przedmioty wartościowe i napoje alkoholowe znajdujące się przy zatrzymanych osobach zatrzymuje się w depozycie.
Z depozytów pieniężnych izby wytrzeźwień mogą potrącać swe należności z tytułu opłat związanych z pobytem w izbie. Na innych przedmiotach zatrzymanych w depozycie izbom wytrzeźwień służy ustawowe prawo zastawu celem zabezpieczenia tych należności.
Wobec osób przyjętych do izb wytrzeźwień, które stwarzają zagrożenie dla życia lub zdrowia własnego lub innej osoby, niszczą przedmioty znajdujące się w ich otoczeniu, może być zastosowany przymus bezpośredni, polegający na przytrzymywaniu lub unieruchomieniu. Przytrzymywanie jest doraźnym, krótkotrwałym unieruchomieniem osoby z użyciem siły fizycznej. Unieruchomienie jest dłużej trwającym obezwładnieniem osoby z użyciem pasów, uchwytów, prześcieradeł lub kaftana bezpieczeństwa. Przymus bezpośredni może trwać tylko do czasu ustania przyczyn jego zastosowania.
