Dnia 27 marca br. Prezydent Bronisław Komorowski podpisał ustawę z dnia 8 marca 2013 r. o zmianie ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych oraz niektórych innych ustaw. Głównym założeniem wchodzącego w życie już 23 kwietnia prawa jest wzmocnienie nadzoru nad ofertami publicznymi oraz ochrony drobnych inwestorów. Jednakże nowa regulacja wprowadza także ograniczenia dotyczące prowadzenia ofert publicznych bez prospektu, poprzez podwyższenie progu minimalnego zapisu do 100.000 euro oraz konieczność wcześniejszego zawiadamiania KNF o rozpoczęciu akcji promocyjnej związanej z oferowaniem walorów.
Wśród istotnych zmian jakie wprowadza nowe prawo należy wymienić przeredagowanie definicji oferty publicznej zawartej w art. 3 obowiązującej ustawy. Z przepisu tego zniknie instytucja publicznego proponowania nabycia, a także warunek odpłatności nabycia papierów wartościowych. Został także podwyższony dotychczasowy próg liczebności adresatów oferty, która jest wyłączona spod rygorów ustawy, z 99 do 149 osób. W związku z tym ofertą publiczną będzie każda oferta udostępniana co najmniej 150, a nie jak dotąd 100 osobom. Zmianę tą należy postrzegać pozytywnie w kontekście możliwości organizowania ofert prywatnych kierowanych do szerszego niż dotychczas grona potencjalnych inwestorów.
Nowością jest także uregulowanie kwestii dysponowania środkami pozyskanymi z oferty publicznej w okresie pomiędzy dniem zakończenia subskrypcji i przydziałem akcji, a dniem rejestracji podwyższenia kapitału zakładowego przez sąd. W celu zabezpieczenia inwestorów przed ryzykiem utraty środków pieniężnych wpłacanych na akcje nowej emisji, środki te będą gromadzone na wydzielonym rachunku bankowym firmy inwestycyjnej pośredniczącej w ofercie publicznej. Emitent nie ma możliwości rozporządzania wpływami z emisji nowych akcji przed dniem zarejestrowania przez sąd podwyższenia kapitału zakładowego. Środki mogą zostać przekazane emitentowi dopiero po tym dniu.
Jako negatywną można jednak postrzegać zmianę polegającą na obostrzeniu jednego z wyjątków umożliwiającego prowadzenie oferty publicznej bez prospektu emisyjnego. Dotychczas bez prospektu można było kierować ofertę publiczną do inwestorów, z których każdy nabywał papiery wartościowe o wartości 50.000 euro (jednostkowej lub liczonej według ich ceny emisyjnej/sprzedaży). Nowelizacja podnosi próg minimalnego zapisu do niebagatelnej sumy 100.000 euro. W przypadku emisji obligacji korporacyjnych w trybie oferty publicznej oznacza to wykluczenie znacznej części i tak niewielkiej grupy zamożnych inwestorów – biorąc pod uwagę wysoką barierę wejścia – jeśli nie są oni klientami profesjonalnymi. Dojdzie zatem do zawężenia kręgu potencjalnych adresatów takich ofert obligacji – ile bowiem jest w Polsce zamożnych osób które mogą dywersyfikować swój portfel papierów dłużnych takimi minimalnymi zapisami? A emitentom pozostawi alternatywę w postaci prowadzenia ofert publicznych z prospektem, podnoszących koszty pozostania kapitału i wydłużających cały proces.
Z kolei bardzo pozytywną zmianą jest wprowadzenie – poprzez dodanie art. 15a do ustawy – oferty kaskadowej, która ma dotyczyć papierów wartościowych o charakterze nie udziałowym. Istota tej oferty polega na umożliwieniu nabywania lub obejmowanie przez instytucje finansowe papierów wartościowych od emitenta w celu ich dalszej odsprzedaży kolejnym instytucjom – uczestnikom oferty kaskadowej. Mechanizm kaskadowy umożliwia zatem zbywanie papierów pomiędzy poszczególnymi „poziomami” instytucji finansowych, co odbywa się najczęściej w ramach ofert niepublicznych. Co istotne, na podstawie pisemnej zgody emitenta udzielonej uczestnikowi oferty kaskadowej, jego walory mogą być finalnie sprzedawane inwestorom detalicznym w drodze oferty publicznej. Taka oferta prowadzona będzie przez uczestnika, tj. instytucję finansową, na podstawie i przy wykorzystaniu prospektu emisyjnego sporządzonego przez samego emitenta. Uczestnik zobowiązany będzie w takim przypadku do publikacji warunków i terminów takiej (własnej) oferty publicznej oraz przekazania do KNF tych informacji nie później niż jeden dzień roboczy przed dniem ich udostępnienia do publicznej wiadomości.
To jednak nie wszystkie istotne zmiany, jakie pojawia się w ofertach publicznych „nowej wersji”. Znacznej modyfikacji uległy przepisy zawarte w art. 53 ustawy regulujące prowadzenie akcji promocyjnej (tzw. road show) i materiałów z nią związanych. Otóż, nowelizowany art. 53 w ustępie 1 wprowadza generalny zakaz udostępniania, w dowolnej formie i w dowolny sposób, informacji w celu promowania bezpośrednio lub pośrednio nabycia lub objęcia papierów wartościowych albo zachęcania, bezpośrednio lub pośrednio, do ich nabycia lub objęcia, chyba że informacje udostępniane są mniej niż 150 osobom lub nie są udostępniane nieoznaczonemu adresatowi. Innymi słowy, uregulowanie powyższego przepisu wyklucza publiczne poszukiwania inwestorów w przypadku ofert niepublicznych – informacja udostępniana w celu promowania musi zostać skierowana do oznaczonego adresata, przy czym adresatów tych musi być mniej niż 150, aby nie naruszać generalnego zakazu. Oczywiście, zgodnie z nowelizowanym art. 53 ust. 2 przy ofertach publicznych, emitent lub sprzedający będzie mógł prowadzić akcję promocyjną w rozumieniu i w formie wskazanej w art. 2 pkt 9 i art. 34 rozporządzenia 809/2004, którego to powołane przepisy definiują zarówno pojęcie samej reklamy, jak i katalog form, w jakich może być ona prowadzona.
Ponadto, inaczej będzie wygląda akcja promocyjna w przypadku oferty publicznej z obowiązkiem prospektowym, a inaczej w przypadku oferty publicznej bez prospektu. W pierwszym przypadku akcja promocyjna może być rozpoczęta co do zasady po złożeniu do KNF wniosku o zatwierdzenie prospektu. W drugim zaś przypadku – oferta publiczna bez prospektu – akcję promocyjną można prowadzić pod warunkiem złożenia do KNF, najpóźniej na 14 dni roboczych przed planowanym jej rozpoczęciem, zawiadomienia o zamiarze jej przeprowadzenia, zawierającego informację o harmonogramie przebiegu akcji promocyjnej, podmiotach zaangażowanych w jej prowadzenie oraz materiałów informacyjnych obejmujących treść mającą podlegać rozpowszechnieniu. KNF przysługuje uprawnienie zgłoszenia, najpóźniej na 5 dni roboczych przed planowanym rozpoczęciem akcji promocyjne, żądania wprowadzenia zmian lub uzupełnień do złożonych dokumentów, albo przekazania wyjaśnień, w terminie określonym w żądaniu, nie dłuższym niż 2 dni od dnia jego doręczenia podmiotowi obowiązanemu do złożenia zawiadomienia.
Tym samym proces przygotowania akcji promocyjnej ulegnie wydłużeniu, a termin jej rozpoczęcia będzie de facto zależał od akceptacji (braku zastrzeżeń) nadzorcy. Co istotne, w przypadku gdy emitent lub sprzedający prowadzi akcję promocyjną z naruszeniem ww. zasad KNF może nałożyć karę pieniężną w wysokości do 1.000.000 zł, co stanowi znaczne zaostrzenie (gdyż aż 4-krotne) sankcji administracyjnych za takie naruszenia w stosunku do dotychczasowej kary w wysokości do 250.000 zł. Podniesienie wymiaru kary grzywny ma – zgodnie z uzasadnieniem do nowelizacji – korespondować z potencjalnymi korzyściami związanymi z prowadzeniem ofert publicznych z rażącym naruszeniem przepisów oraz „wielkością” emitenta.
Wprowadzające nowe prawo przepisy przejściowe przewidują, iż w okresie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji do subskrypcji lub sprzedaży papierów wartościowych oraz do pozostającej w związku z nią akcji promocyjnej rozpoczętych przed dniem 23 kwietnia 2013 r., w przypadku gdy subskrypcja lub sprzedaż nie wymagała zgodnie z dotychczasowymi przepisami, dokumentów – prospektu emisyjnego lub memorandum informacyjnego – stosuje się przepisy dotychczasowe.
Podsumowując opisane powyżej zmiany, podyktowane w większości wdrożeniem do polskiego porządku prawnego regulacji unijnych, można stwierdzić, iż przyczynią się one do wzmocnienia bezpieczeństwa inwestorów i ich zaufania do rynku kapitałowego.
Michał Lasota
Prawnik, Departament Papierów Dłużnych
Noble Securities
