Zagadnienia związane z prokurą regulują przepisy art. 1091- 1099 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964r., Nr 16, poz. 93 ze zm.) Ustanowić ją może jedynie przedsiębiorca wpisany do rejestru przedsiębiorców (Krajowego Rejestru Sądowego). Prokury nie może więc udzielić osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, która wpisywana jest do Ewidencji Działalności Gospodarczej. Instytucja prokury nakłada szczególne wymagania nie tylko na osobę udzielającą prokury ale również na osobę prokurenta.Prokurentem może być wyłącznie osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych.
Oznacza to więc, że prokurentem nie może być osoba prawna. Takie ograniczenie wynika przede wszystkim z szerokiego zakresu kompetencji prokurenta oraz z szczególnego zaufania, jakim przedsiębiorca powinien darzyć prokurenta. Z tych powodów nie jest również możliwe przeniesienie prokury na inne osoby przez prokurenta. Prokurent może natomiast udzielić innej osobie pełnomocnictwa szczególnego do poszczególnej czynności lub pewnego rodzaju czynności. Pełnomocnik ustanowiony przez prokurenta działa w imieniu i ze skutkami dla przedsiębiorcy. Przedsiębiorca może również udzielić prokury kilku prokurentom (łącznie lub oddzielnie). W odróżnieniu od pełnomocnictwa prokura obejmuje dużo szerszy zakres czynności, do których upoważniony jest prokurent.
Prokura obejmuje bowiem uprawnienie do dokonywania wszystkich czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Prokurent może składać i przyjmować wszelkie oświadczenia woli związane z prowadzeniem firmy, zawierać umowy w jej imieniu czy dokonywać czynności sądowych, np. wnosić pozew w imieniu reprezentowanego przedsiębiorstwa. Może również podpisywać weksle. Jedynie do zbycia przedsiębiorstwa, oddania go do czasowego korzystania oraz zbywania i obciążania nieruchomości jest wymagane pełnomocnictwo do poszczególnej czynności z zachowaniem szczególnej dla niej formy. Prokurent nie może również reprezentować spółki w postępowaniu karnym ani rejestrowym.
Prokura powstaje z chwilą jej udzielenia.
Czynność ta wymaga zachowania formy pisemnej, w przeciwnym wypadku jest ona nieważna. W spółkach osobowych do ustanowienia prokury konieczna jest jednomyślna uchwała wspólników uprawnionych do prowadzenia spraw spółki. Odwołać może ją każdy z nich. Ustawodawca przyjął, że utrata zaufania choćby jednego ze wspólników jest wystarczającym powodem do odwołania prokury. W przypadku spółek kapitałowych prokura jest ustanawiana analogicznie, to jest jednomyślną uchwałą wszystkich członków zarządu, natomiast do jej odwołania wystarcza oświadczenie jednego z nich. W uchwale powołującej należy określić rodzaj prokury.
Kodeks cywilny wyróżnia 3 rodzaje prokury: łączną, oddzielną (samodzielną) i oddziałową.
Przy prokurze łącznej wymagane jest współdziałanie wszystkich prokurentów. Prokura oddzielna oznacza, że pełnomocnik może działać sam a prokura oddziałowa jest ograniczona do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa. W praktyce funkcjonuje także, zaakceptowana przez Sąd Najwyższy, prokura łączna nieprawidłowa, która polega na tym, że do dokonania czynności konieczne jest współdziałanie prokurenta z inną osobą, która prokurentem nie jest (np. członkiem zarządu czy wspólnikiem).
Po powołaniu prokurenta należy złożyć wniosek o jego wpisanie do Krajowego Rejestru Sądowego. Wpis do rejestru ma jedynie charakter informacyjny. Zgłoszenie udzielenia prokury powinno określać jej rodzaj a w przypadku prokury łącznej także sposób jej wykonywania. Do wniosku, który podlega opłacie sądowej w wysokości 400,-zł oraz opłacie za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w kwocie 250,-zł, należy dołączyć odpowiednią uchwałę i wzór podpisu prokurenta.
Prokura może być w każdym czasie odwołana.
Wygasa natomiast na skutek wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru, ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji i przekształcenia przedsiębiorcy oraz wraz ze śmiercią prokurenta. Wygaśnięcie prokury powoduje również częściowa lub całkowita utrata zdolności do czynności prawnych przez prokurenta. Natomiast jej wygaśnięcia nie powoduje ani śmierć przedsiębiorcy ani utrata przez niego zdolności do czynności prawnych. Wygaśnięcie prokury należy zgłosić do Krajowego Rejestru Sądowego.
