Postępowanie zabezpieczające
Celem prowadzenia postępowania zabezpieczającego jest zabezpieczenie interesów strony, która prowadzi lub zamierza prowadzić postępowania sądowe przeciwko określonemu podmiotowi. Jest ono uregulowane w art. 730-757 Ustawy z 17 listopada 1964r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964r., Nr 43, poz. 296 ze zm.) a jego przedmiotem jest roszczenie, choć dopuszczalne jest również zabezpieczenie prawa. Zabezpieczenie może być udzielone w każdej sprawie cywilnej, nie może jednak zmierzać do zaspokojenia roszczenia, chyba że ustawa stanowi inaczej. Osobę składającą wniosek o udzielenie zabezpieczenia określa się w przepisach mianem uprawnionego, zobowiązany zaś to podmiot przeciwko któremu zabezpieczenie zostaje wydane. Kto może złożyć wniosek?
Udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie, które ma być zabezpieczone oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Uprawdopodobnienie roszczenia to inaczej przedstawienie wszelkich dowodów i twierdzeń, które pozwolą sądowi stwierdzić, iż roszczenie faktycznie istnieje. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.
Gdzie i kiedy złożyć wniosek?
Do udzielenia zabezpieczenia właściwy jest sąd, do którego właściwości należy rozpoznanie sprawy w pierwszej instancji. Jeżeli nie można ustalić takiego sądu, właściwy jest sąd, w którego okręgu ma być wykonane postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia, a z braku tej podstawy lub w przypadku, w którym postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia miałoby być wykonane w okręgach różnych sądów, właściwym jest wówczas sąd rejonowy dla m. st. Warszawy. Wniosek o udzielenie zabezpieczenia zgłoszony w toku postępowania rozpoznaje sąd tej instancji, w której toczy się postępowanie, z wyjątkiem przypadku, gdy sądem tym jest Sąd Najwyższy. Wtedy o zabezpieczeniu orzeka sąd pierwszej instancji. Wniosek o zabezpieczenie roszczeń (i później pozew) przeciwko osobie prawnej, np. spółce z o.o. jaką jest Amber Gold, można więc złożyć w miejscu jej siedziby. Ponieważ Amber Gold ma swoją siedzibę w Gdańsku właściwym miejscowo będzie właśnie sąd w Gdańsku. Taki wniosek można również wnieść w miejscu wykonania zobowiązania (np. miejscu zwrotu pieniędzy, czy siedziby oddziału banku klienta Amber Gold) a także w miejscu oddziału spółki Amber Gold, w którym klient zawarł umowę. Postępowanie zabezpieczające może być wszczęte przed założeniem sprawy w sądzie, wraz z wniesieniem pozwu czy wniosku do sądu oraz w trakcie trwania postępowania sądowego. Udzielając zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania w sprawie sąd wyznacza termin, w którym sprawa musi być wytoczona. Termin ten nie może przekraczać dwóch tygodni. Należy pamiętać, że w przypadku, gdy uprawniony nie zainicjuje postępowania sądowego w terminie wskazanym w postanowieniu, wówczas zabezpieczenie upada.
Wymogi formalne wniosku
Wniosek o udzielenie zabezpieczenia musi odpowiadać wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego. Ponadto wierzyciel powinien we wniosku wskazać sposób zabezpieczenia, a jeżeli sprawa dotyczy roszczenia pieniężnego musi także podać sumę zabezpieczenia. Jest zobowiązany również uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające taki wniosek. W sytuacji, gdy wniosek o udzielenie zabezpieczenia złożono przed wszczęciem postępowania, należy nadto zwięźle przedstawić przedmiot sprawy. Warto wiedzieć, że suma zabezpieczenia nie może być wyższa od dochodzonego roszczenia liczonego wraz z odsetkami do dnia wydania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia oraz z kosztami wykonania zabezpieczenia. Suma ta może obejmować także przewidywane koszty postępowania.
Zabezpieczenie roszczeń
Co do zasady przedmiotowy wniosek rozpoznawany jest przez sąd na posiedzeniu niejawnym. Sąd wydając postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia oznacza przedmiot sprawy, sposób i zakres zabezpieczenia. W razie potrzeby może zastosować równocześnie kilka sposobów zabezpieczenia. Zabezpieczenie roszczeń pieniężnych następuje przez:
– zajęcie ruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku bankowego albo innej wierzytelności lub innego prawa majątkowego,
– obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową,
– ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej lub której księga wieczysta zaginęła lub uległa zniszczeniu,
– obciążenie statku albo statku w budowie hipoteką morską,
– ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu,
– ustanowienie zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym obowiązanego albo zakładem wchodzącym w skład przedsiębiorstwa lub jego częścią albo częścią gospodarstwa rolnego obowiązanego.
Zabezpieczenie upada w razie prawomocnego zwrotu albo odrzucenia pozwu lub wniosku, oddalenia powództwa lub wniosku albo umorzenia postępowania. Postanowienie sądu udzielające zabezpieczenia, opatrzone przez sąd klauzulą wykonalności, wysyłane jest tylko do wnioskodawcy, czyli uprawnionego. Uprawniony składa stosowny wniosek o wykonanie zabezpieczenia do komornika. Ten z kolei dokonuje zabezpieczenia. Jednocześnie powiadamia obowiązanego o wydanym postanowieniu sądowym i przesyła mu jego odpis.
