Konkubinat w świetle polskiego prawa
Polskie prawo nie uznaje formalnie konkubinatu. Nie jest więc on uregulowany w sposób odrębny. W wielu wypadkach partnerzy, mimo faktycznie ich łączącej więzi, nie mają praw, które przysługują małżonkom, czy osobom z rodziny. Nie mogą np. adoptować wspólnie dziecka, w przypadku otrzymania darowizny lub spadku są zobowiązani do zapłaty podatku na zasadach obowiązujących osoby obce, czyli według najwyższej stawki. Wyjątkiem jest Kodeks cywilny, który zawiera określenia, które mogą odnosić się do konkubentów, jak np. osoba najbliższa, osoba pozostająca we wspólnym pożyciu, czy osoba utrzymywana. Także w świetle prawa karnego konkubenci są dla siebie osobami najbliższymi, co oznacza np. prawo do odmowy składania zeznań, czy prawo do odmowy odpowiedzi na pytanie. Sprawy majątkowe
Mimo, że konkubenci mieszkają razem i dzielą wspólny majątek między nimi nie powstaje ustawowa wspólność majątkowa. Oznacza to, że, ich zarobki to prywatne pieniądze każdego z partnerów a przedmioty domowe, chociaż używane wspólnie, należą do tego, kto je kupił. W przypadku przedmiotów nabytych wspólnie obowiązuje ich zasada zwykłej współwłasności, zgodnie z którą mają oni określony udział we własności. Partnerzy mogą w każdej chwili dokonać podziału majątku, będącego ich współwłasnością. W takim związku należy więc dokładnie planować zakup wspólnego mieszkania czy wzięcie kredytu. Pozwoli to uniknąć przykrych niespodzianek w przyszłości. W przypadku, gdy partnerzy wspólnie finansują kupno domu, czy mieszkania trzeba dopilnować, aby każde z nich zostało wpisane w akcie notarialnym oraz w księdze wieczystej lub ewentualnie ustalić jaka część nieruchomości przypada każdemu z partnerów. Partnerzy biorący wspólny kredyt powinni pamiętać, że za dług odpowiadają solidarnie, co oznacza, że bank może dochodzić spłaty zadłużenia od obojga z nich i od każdego z osobna.
Konkubinat a dziedziczenie
Ponieważ z punktu widzenia prawa spadkowego konkubenci są dla siebie osobami obcymi, nie są oni uprawnieni do dziedziczenia z ustawy, tak jak małżonek i inni członkowie rodziny. Oznacza to, że w przypadku dziedziczenia ustawowego w pierwszej kolejności zostaną powołani spadkobiercy ustawowi z pierwszej grupy, czyli małżonek oraz dzieci. Najlepszym sposobem zabezpieczenia praw partnerów po śmierci jednego jest sporządzenie testamentu. Z punktu widzenia ważności i pełnoprawności najkorzystniejszy jest testament notarialny.
Wspólne dzieci
Dzieci urodzone ze związku partnerskiego są traktowane tak samo jakby pochodziły ze związku małżeńskiego. Dotyczy to zarówno dziedziczenia jak i alimentów. Zgodnie z prawem wszystkie dzieci spadkodawcy uprawnione są do dziedziczenia bez względu na to, czy pochodzą z małżeństwa, czy ze związku nieformalnego i to na takich samych zasadach. Z kolei rodzice zobowiązani są do alimentacji bez względu na to, czy są małżeństwem czy też nie.
Konkubinat a alimenty
Konkubent lub konkubina nie może wystąpić o przyznanie na jej rzecz alimentów od swojego partnera. Taka osoba nie może również wnieść pozwu o to, aby całość lub część wynagrodzenia partnera była przekazywana jej, w razie nie przyczyniania się przez jedną z osób do zapewniania potrzeb rodziny. Takie uprawnienia zarezerwowane są wyłącznie dla byłych lub obecnych małżonków. Partnerka może jednak wystąpić o zasądzenie alimentów na rzecz dziecka.
Umowa kohabitacyjna
Ponieważ prawo nie reguluje konkubinatu partnerzy mogą zawrzeć między sobą stosowną umowę, tzw. umowę kohabitacyjną. W umowie tej można uregulować wszelkie kwestie majątkowe, alimentów, czy też opieki.
