Przestępstwo zniesławienia (pomówienia) jest skierowane przeciwko czci konkretnego podmiotu. Przestępstwo zniesławienia, określone w art. 212 Kodeksu karnego polega na pomówieniu określonej osoby, grupy osób, instytucji, osoby prawnej lub podmiotu, który nie posiada osobowości prawnej o postępowanie, które:
– ma poniżyć wymienione wyżej podmioty w oczach opinii publicznej lub
– narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju wykonywanej działalności.Zniesławienie podlega karze grzywny lub ograniczenia wolności. Surowsze sankcje dotyczą sprawcę pomówienia, dokonanego za pomocą mass-mediów – za zniesławienie w taki sposób przewidziana jest kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku.
Sąd może w wyroku skazującym sprawcę zniesławienia nałożyć na niego nawiązkę na cel społeczny, który zostanie wskazany przez pokrzywdzonego.
Zniesławienie podlega ściganiu prywatnemu, czyli na wniosek pokrzywdzonego.Jak podkreślił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 29 czerwca 2010 r., sygn. akt I KZP 7/10 chwilą popełnienia przestępstwa zniesławienia, polegającego na umieszczeniu w internecie treści o charakterze zniesławiającym, jest chwila dokonania danego wpisu, a nie jego usunięcia. Natomiast w wyroku z dnia 8 maja 2006 r., sygn. akt II AKa 448/05 Sąd Apelacyjny w Warszawie orzekł, że wypowiedź zniesławiająca może być wyrażona nie tylko w trybie oznajmującym, lecz także w trybie przypuszczającym.
Jeżeli zarzut ogłoszony niepublicznie jest prawdziwy, nie dochodzi do przestępstwa. Przykładowo jeśli ktoś nazywa drugą osobę przestępcą, a osoba, wobec której skierowano taki zarzut jest skazana prawomocnym wyrokiem (wyrokami) za przestępstwo (przestępstwa) nie można mówić o przestępstwie zniesławienia, bo zarzut jest zgodny z prawdą. Podobnie nie ma przestępstwa zniesławienia, jeśli ktoś podniesie publicznie prawdziwy zarzut:
• dotyczący postępowania osoby pełniącej funkcję publiczną lub
• służący obronie społecznie uzasadnionego interesu.
Jeżeli zarzut dotyczy życia prywatnego lub rodzinnego, dowód prawdy może być przeprowadzony tylko wtedy, gdy zarzut ma zapobiec niebezpieczeństwu dla życia lub zdrowia człowieka albo demoralizacji małoletniego. Jeżeli zarzut okaże się prawdziwy, osoba go zgłaszająca może mimo to ponieść odpowiedzialność karną ze względu na formę podniesienia lub rozgłoszenia zarzutu.
Sąd może orzec na wniosek osoby pokrzywdzonej podanie wyroku skazującego za zniesławienie do publicznej wiadomości.
Pomówienie należy odróżnić od przestępstwa znieważenia, określonego w art. 216 Kodeksu karnego. Przestępstwo znieważenia polega na obrażeniu kogoś wulgarnym lub obraźliwym słowem, gestem lub zachowaniem:
• w obecności pokrzywdzonego,
• pod nieobecność pokrzywdzonego, ale publicznie lub zamiarem, aby zniewaga do niego dotarła.Znieważenie podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności, surowsze kary są przewidziane za znieważenie za pomocą środków masowego przekazu. W odróżnieniu od zniesławienia pokrzywdzonym w przypadku zniewagi może być konkretna osoba fizyczna, nie można znieważyć np. osoby prawnej. W przypadku znieważenia ściganie, podobnie jak w przypadku zniesławienia, następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Podstawa prawna:
• art. 212 – art. 215 Kodeksu karnego
