Spis treści
Podatek od towarów i usług „najważniejszym źródłem dochodów budżetu państwa”
Choć omawiana instytucja jest jeszcze w fazie projektu i dopiero rozpoczyna swą ścieżkę legislacyjną, to należy spodziewać się nie tylko szybkiego jej zakończenia, ale również krótkiego vacatio legis poprzedzającego wejście w życie nowych przepisów. Skąd taki wniosek? W uzasadnieniu projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw czytamy, że „podatek od towarów i usług jest najważniejszym źródłem dochodów budżetu państwa, dlatego wpływy z tego podatku są niezwykle ważne z punktu widzenia polityki społecznej i gospodarczej państwa (każdy procent mniej tego podatku to duże starty dla budżetu państwa)”. A proponowane rozwiązania mają na celu właśnie zapewnić większą stabilność wpływów z podatku VAT oraz zapobieganie unikania płacenia tego podatku.
Mechanizm podzielonej płatności (ang. split payment)
Mechanizm podzielonej płatności polega na tym, że płatność za nabyty towar lub usługę jest dokonywana w taki sposób, że zapłata odpowiadająca wartości sprzedaży netto jest płacona przez nabywcę na rachunek rozliczeniowy lub jest rozliczana w inny sposób, natomiast pozostała zapłata odpowiadająca kwocie podatku od towarów i usług, jest płacona na specjalny rachunek bankowy – rachunek VAT. Mechanizm podzielonej płatności będzie stosowany wyłącznie w odniesieniu do transakcji dokonywanych na rzecz innych podatników, czyli do tzw. transakcji B2B.
Mechanizm podzielonej płatności będzie stosowany dobrowolnie
Zaproponowane rozwiązanie zakłada dobrowolność w stosowaniu mechanizmu podzielonej płatności. Inicjatywa będzie należeć do nabywcy towarów lub usług, jednak skorzystanie z tej metody rozliczeń będzie oznaczało określone konsekwencje zarówno dla nabywcy, jak i dostawcy towarów lub usługodawcy. Ponadto, dobrowolność stosowania tego mechanizmu oznacza, że można go stosować w sposób wybiórczy, czyli nie każda faktura musi być uregulowana z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności – to nabywca zdecyduje, którą fakturę zapłaci z zastosowaniem tego mechanizmu i wobec którego dostawcy go zastosuje.
Rachunek VAT
Aby umożliwić dokonywanie płatności w ramach mechanizmu podzielonej płatności, rachunek VAT będzie zakładany przez banki lub spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe dla każdego podmiotu posiadającego rachunek rozliczeniowy oraz analogiczny rachunek imienny dla celów działalności gospodarczej w SKOK. Zaproponowano przepisy nakładające na banki i SKOK-i obowiązek założenia wszystkim podatnikom rachunków VAT. Co ważne, zarówno sam rachunek VAT, jak i środki zgromadzone na rachunku VAT będą cały czas środkami należącymi do podatnika. Będzie on miał możliwość dysponowania nimi według swojego uznania, choć na ograniczone cele – zapłatę zobowiązania VAT do urzędu skarbowego lub zapłatę kwoty odpowiadającej kwocie VAT z faktury otrzymanej od swojego kontrahenta. Projekt nie zakłada, żeby organy podatkowe miały dostęp do tych rachunków, czy też żeby mogły samodzielnie dokonywać operacji finansowych na tych rachunkach. Dzięki proponowanemu rozwiązaniu organy te będą mieć jedynie możliwość lepszej weryfikacji, czy podatnik uczciwie rozlicza się ze swoich zobowiązań w VAT.
Specjalne względy, na które mogą liczyć podatnicy stosujący mechanizm podzielonej płatności
Podatników, którzy podejmą decyzję o stosowaniu mechanizmu podzielonej płatności mogą liczyć na specjalne względy. W szczególności do podatników, którzy będą stosować metodę podzielonej płatności, nie będą miały zastosowania przepisy związane ze stosowaniem niektórych sankcji oraz nie będą wykorzystywane regulacje o odpowiedzialności solidarnej. Założono, że płacenie z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności będzie mogło wskazywać, że nabywca dochował należytej staranności zawierając transakcję z kontrahentem, co będzie miało bardzo istotne znaczenie dla bezpieczeństwa VAT naliczonego nabywców. Ponadto, jeżeli podatnik zdecyduje się na zwrot różnicy podatku na rachunek VAT, wówczas taki zwrot będzie dokonany w przyspieszonym terminie (25 dni).
Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?
Nowe przepisy mają wejść w życie 1 kwietnia 2018 r., z wyjątkiem niektórych artykułów, które zaczną obowiązywać w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia ustawy, umożliwiających bankom i SKOK-om otwarcie rachunków VAT do rachunków prowadzonych przed dniem wejścia w życie projektowanej ustawy.
Podstawa prawna:
Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw.
