Niepieniężna forma wkładu wnoszonego na pokrycie kapitału zakładowego spółki jest określana także jako aport. Może przybierać różne postaci – wierzytelności, patentów, ruchomości czy wreszcie nieruchomości. Pamiętajmy przy tym, że jeżeli wkładem do spółki w celu pokrycia udziału ma być w całości albo w części wkład niepieniężny, umowa spółki powinna szczegółowo określać przedmiot tego wkładu oraz osobę wspólnika wnoszącego aport, jak również liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów. Wniesienie aportu oznacza przeniesienie na spółkę wszelkich praw do przedmiotu wkładu – tym samym przeniesieniu podlega w zasadzie własność danej rzeczy. Przeniesienie własności nieruchomości na rzecz spółki kapitałowej wymaga oświadczenia woli właściciela w określonej i wiążącej prawnie formie. Kodeks cywilny wprost przewiduje, że czynności takiej można dokonać jedynie poprzez sporządzenie aktu notarialnego. Jak podkreśla Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 3 grudnia 1991 r. (sygn. akt III CZP 128/91), w razie gdy wspólnik pokrywa swój udział w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wkładami niepieniężnymi w postaci prawa użytkowania wieczystego gruntu czy własności nieruchomości – konieczne jest zawarcie odrębnej umowy w formie aktu notarialnego dla przeniesienia tego prawa na rzecz spółki – po jej zarejestrowaniu przez sąd. Powyższa regulacja dotyczy także spółki akcyjnej. Wynikająca z Kodeksu spółek handlowych konstrukcja, wymagająca dla przeniesienia własności deklarowanego przez wspólnika wkładu odrębnej umowy po zarejestrowaniu spółki, uzasadniona jest tym, że w momencie powstania zobowiązania spółka jeszcze nie istnieje, nie może więc być podmiotem prawa własności. Należy zauważyć, że zawarte w umowie spółki zobowiązanie do wniesienia wkładu niepieniężnego jest w istocie zobowiązaniem warunkowym, zaciągniętym pod warunkiem, że spółka dojdzie do skutku. A zatem niezależnie od przepisów szczególnych KSH przeciwko przyjęciu rzeczowego skutku zobowiązania z umowy spółki przemawia także treść art. 157 § 2 Kodeksu cywilnego, w myśl którego, jeśli umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości została zawarta pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu, do przeniesienia własności potrzebne jest dodatkowe porozumienie stron obejmujące ich bezwarunkową zgodę na niezwłoczne przejście własności.
Wniesienie aportu do jakiejkolwiek spółki prawa handlowego wiąże się nie tylko ze skutkami finansowymi pomiędzy określonymi wspólnikami, lecz także ze skutkami podatkowymi. W tej kwestii właściwa będzie oczywiście ustawa z dnia 15 lutego 1991 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z treścią art. 7 ust. 1 w/w aktu prawnego, przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty. Jednocześnie art. 16g ust. 1 pkt 4 wskazuje, że za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych uważa się w razie nabycia w postaci wkładu niepieniężnego (aportu) wniesionego do spółki kapitałowej, a także udziału w spółdzielni – ustaloną przez podatnika na dzień wniesienia wkładu lub udziału wartość poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nie wyższą jednak od ich wartości rynkowej. Musimy przy tym pamiętać, że art. 12 ust. 4 pkt 4 omawianej ustawy wprost określa, że do przychodów nie zalicza się przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego (akcyjnego). Tym samym oznacza to, że wniesienie wkładu na rzecz spółki z o.o. lub spółki akcyjnej, nawet gdy jest nią nieruchomość, nie rodzi po stronie spółki żadnego obowiązku podatkowego.
