Niezgodne z prawem zwolnienie z pracy
Niezgodne z prawem zwolnienie z pracy może nastąpić w przypadku niezachowania przez pracodawcę odpowiednich terminów oraz formy wypowiedzenia. Ma to miejsce także wówczas, gdy nastąpiło naruszenie przepisów dotyczących pracowników objętych szczególną ochroną przed wypowiedzeniem, tj. pracowników, którym brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, pracownic w okresie ciąży lub pracowników korzystających z urlopu macierzyńskiego. Niezgodne z prawem zwolnienie występuje także w sytuacji nieprawidłowego poinformowanie pracownika o przysługujących mu środkach prawnych w przypadku wypowiedzenia. Taka sytuacja może mieć miejsce także jeżeli nastąpiło niezgodne z prawem rozwiązanie umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia. Pracownik, którego pracodawca naruszył przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, ma możliwość obrony swoich praw przed sądem pracy. W zależności od rodzaju umowy o pracę i trybu wypowiedzenia może w ten sposób domagać się uznania wypowiedzenia za bezskuteczne, przywrócenia do pracy lub też wypłaty odszkodowania.
Bezprawne wypowiedzenie umowy na czas nieokreślony
W razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony było nieuzasadnione lub naruszało przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, pracownik ma prawo wnieść pozew do sądu domagając się uznania wypowiedzenia stosunku pracy za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach, w przypadku, gdy umowa uległa już rozwiązaniu albo też odszkodowania. Należy pamiętać, że wybór odpowiedniego żądania pozostawiony jest do wyboru pracownika, który może w toku postępowania sądowego zmienić swoje roszczenie. Po rozpoznaniu całokształtu okoliczności sprawy, sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika odnośnie uznania wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe. W takim przypadku zasądzane jest odszkodowanie. Zasady tej nie stosuje się jednak w odniesieniu do pracownika, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeśli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku, pracownicy w ciąży lub korzystającej z urlopu macierzyńskiego oraz pracownika korzystającego ze szczególnej ochrony stosunku pracy na podstawie przepisów szczególnych. Sąd może nie uwzględnić żądań także tych osób ale tylko w sytuacji, gdy przywrócenie do pracy jest niemożliwe z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
Pracownik, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy ma prawo do wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 2 miesiące. Jeżeli okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące wówczas płaca przysługuje nie więcej niż za 1 miesiąc. W sytuacji, gdy umowę o pracę rozwiązano z pracownikiem, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, z pracownicą w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego, wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy. Dotyczy to również pracownika-ojca wychowującego dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego oraz pracownika korzystającego ze szczególnej ochrony stosunku pracy na podstawie przepisów szczególnych. W sytuacji, gdy pracownik wybrał odszkodowanie przysługuje ono w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.
Bezprawne zwolnienie osoby zatrudnionej na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy
Osobom zatrudnionym na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy, z którymi nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy w drodze wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu takich umów stosunku pracy, przysługuje wyłącznie odszkodowanie. Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia pracownika za czas, do upływu którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za 3 miesiące. Nie należy zapominać, że takiego ograniczenia nie stosuje się do pracownicy w okresie ciąży lub w okresie urlopu macierzyńskiego, pracownika-ojca wychowującego dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego oraz pracownika w okresie korzystania z ochrony stosunku pracy na podstawie przepisów ustawy o związkach zawodowych. Takie osoby mogą również wystąpić z żądaniem przywrócenia do pracy.
Umowa zawarta na okres próbny
Jeżeli bezprawnie wypowiedziana została umowa o pracę zawarta na czas próbny, pracownikowi również przysługuje jedynie prawo do żądania odszkodowania. W tym przypadku odszkodowanie może wynieść wysokość wynagrodzenia za czas, do którego upływu umowa o prace na okres próbny miała trwać.
Niezgodne z prawem rozwiązanie umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia
Pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. Jeżeli pracownik został przywrócony do pracy, wówczas przysługuje mu pensja za czas pozostawania bez pracy, jednak nie więcej niż za 3 miesiące i nie mniej niż za 1 miesiąc. I w takim przypadku pracownicy podlegający szczególnej ochronie mają prawo do wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez zatrudnienia. Z kolei odszkodowanie, może on otrzymać w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Jeżeli rozwiązano umowę o pracę, zawartą na czas określony albo na czas wykonania określonej pracy, odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za 3 miesiące.
Pozew
Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę należy wnieść się do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia doręczenia pisma o wypowiedzeniu. Z kolei żądanie przywrócenia do pracy lub odszkodowania wnosi się do sądu pracy w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia lub od dnia wygaśnięcia umowy o pracę. Wybór sądu właściwego dla tego typu roszczeń należy do pracownika. Może więc on wnieść pismo do sądu, w którego okręgu znajduje się siedziba pracodawcy albo sądu, w którego okręgu znajduje się zakład pracy lub też, w którego okręgu praca była lub miała być wykonywana. W zależności od rodzaju umowy i trybu wypowiedzenia w powództwie pracownik może domagać się albo uznania powództwa za bezskuteczne, przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach lub też zapłaty odszkodowania. Warto wiedzieć, że w sprawach z zakresu prawa pracy, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 50.000,-zł, pracownik jest zwolniony od opłat. Jeżeli przekroczy ona tę kwotę, wówczas konieczne jest uiszczenie opłaty w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu.
