Właściwość sądu
Poza ściśle określonymi wyjątkami sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozpatruje sąd okręgowy. Do właściwości sądów rejonowych należą sprawy:
– o zasiłek chorobowy, wyrównawczy, opiekuńczy, macierzyński, porodowy, pogrzebowy, rodzinny oraz o dodatki do zasiłku rodzinnego,
– o świadczenie rehabilitacyjne,
– o odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym, wypadku w drodze do pracy lub z pracy, wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, wypadku lub choroby zawodowej pozostającej w związku z czynną służbą wojskową albo służbą w Policji, Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Więziennej, Państwowej Straży Pożarnej i Służbie Celnej,
– o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności,
– o świadczenie z tytułu funduszu alimentacyjnego.
Odwołanie należy wnieść do sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej.Termin i sposób wniesienia odwołania
Termin do wniesienia odwołania wynosi 1 miesiąc od daty doręczenia odpisu decyzji. Należy je złożyć na piśmie (osobiście lub za pośrednictwem poczty) do oddziału ZUS, który wydał przedmiotową decyzję. Istnieje również możliwość ustnego złożenia odwołania do protokołu sporządzonego przez tę placówkę. Ubezpieczony może również wnieść odwołanie do protokołu w sądzie właściwym do rozpoznania sprawy albo w sądzie właściwym dla jego miejsca zamieszkania. W takim wypadku sąd, do którego wniesiono odwołanie, niezwłocznie przekazuje protokół oddziałowi ZUS, od którego pochodzi zaskarżona decyzja i żąda akt sprawy. Jednocześnie nadaje bieg odwołaniu, przesyłając odpis protokołu organowi, od którego pochodzi zaskarżona decyzja.
Treść odwołania
Odwołanie powinno zawierać oznaczenie rodzaju pisma, oznaczenie sądu do którego jest kierowane, imię i nazwisko oraz oznaczenie miejsca zamieszkania osoby odwołującej się, jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika. Dodatkowo w jego treści należy podać numer zaskarżonej decyzji, określić i zwięźle uzasadnić zarzuty i wnioski. Oczywiście wnoszący odwołanie albo jego przedstawiciel ustawowy lub pełnomocnik powinien je podpisać.
Zmiana decyzji przez ZUS
W sytuacji, gdy ZUS uzna odwołanie za słuszne, nie później niż w terminie 30 dni od dnia wniesienia odwołania, może zmienić lub uchylić zaskarżoną decyzję. W takiej sytuacji wydaje nową decyzję i nie nadaje odwołaniu dalszego biegu. Zakład Ubezpieczeń Społecznych może oczywiście uznać, że odwołanie od decyzji nie jest słuszne. W takim przypadku, nie później niż w ciągu 30 dni od daty wniesienia odwołania, zobowiązany jest przekazać je do właściwego sądu, wraz z aktami sprawy oraz uzasadnieniem. Jeżeli w odwołaniu od decyzji wskazano nowe okoliczności dotyczące niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub orzeczenia komisji lekarskiej ZUS, właściwy oddział ZUS nie przekazuje odwołania do sądu, lecz kieruje do lekarza orzecznika do ponownego rozpatrzenia. W tej sytuacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych uchyla poprzednią decyzję, rozpatruje nowe okoliczności i wydaje nową decyzję, od której przysługuje odwołanie do sądu.
Postępowanie przed sądem
Rozpatrując odwołanie sąd może je oddalić, w sytuacji, gdy nie ma podstaw do jego uwzględnienia lub też uwzględnić. Uwzględniając odwołanie sąd zmienia zaskarżoną decyzję w całości lub w części i orzeka co do istoty sprawy. W przypadku, gdy sąd uwzględnił odwołanie wniesione w związku z niewydaniem decyzji przez ZUS, wówczas sąd może zobowiązać ZUS do wydania decyzji w określonym terminie, zawiadamiając o tym organ nadrzędny lub też orzeka co do istoty sprawy. Jednocześnie sąd stwierdza, czy niewydanie takiej decyzji miało miejsce z rażącym naruszeniem prawa. W sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub orzeczenie komisji lekarskiej
ZUS i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności
do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. W tym przypadku uchyla on decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania oddziałowi ZUS i umarza postępowanie.
Kiedy odwołanie nie przysługuje?
Odwołanie nie przysługuje od decyzji przyznającej świadczenie w drodze wyjątku oraz od decyzji odmawiającej przyznania takiego świadczenia a także od decyzji w sprawach o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. W takim przypadku strona może jednak złożyć, do Prezesa ZUS, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, na zasadach dotyczących decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra. Do wniosku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji, określone w Kodeksie postępowania administracyjnego.
