Opcją walutową określamy umowę zawartą pomiędzy sprzedającym a kupujący, na podstawie której nabywca ma prawo do kupna albo sprzedaży określonej ilości waluty CUR1 za walutę CUR2 według określonego kursu bazowego w uzgodnionym dniu lub jakimś odcinku czasu. Za zakupione prawo nabywca płaci wystawcy premię, ponieważ wystawca w ten sposób zostaje zobowiązany do realizacji prawa nabywcy. Opcja walutowa jest zatem instrumentem finansowym pozwalającym na skuteczne zarządzanie ryzykiem walutowym dzięki zabezpieczeniu ceny zakupu lub sprzedaży waluty w określonym czasie w przyszłości.
W praktyce przedmiotowa umowa jest realizowana przez przedsiębiorców, którzy otrzymują wpływy walutowe lub dokonują płatności walutowych i są zainteresowani zabezpieczeniem związanego z tym ryzyka kursowego. W przypadku wykonania przez nabywcę opcji prawa do rozliczenia opcji walutowej, rozliczenie zostanie dokonane poprzez rzeczywistą wymianę kwot walut przez obie strony transakcji lub poprzez różnicę walutową, bez przekazania kwot walut.
Umowa opcji walutowych należy do kategorii umów odpłatnych. Dzięki niej kupujący opcję zabezpiecza się przed możliwością niekorzystnych dla niego zmian kursów walut, które mogłyby spowodować w tym podmiocie poniesienie większych niż planowane (licząc w walucie polskiej) wydatków związanych z kontraktami określonymi w walutach obcych. W świetle art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych uznać należy, że jakkolwiek wydatki poniesione na zakup opcji nie są bezpośrednio związane z osiąganym przychodem, to jednak, podobnie jak wydatki związane np. z umowami ubezpieczenia składników majątkowych podatnika, pośrednio ponoszone są w celu osiągnięcia przychodów, o ile ich poniesienie jest ekonomicznie uzasadnione i proporcjonalne do ryzyka związanego z możliwą zmianą kursów. Wydatki te stanowią więc koszty uzyskania przychodów. Takie jest stanowisko Ministerstwa Finansów z dnia 26 sierpnia 1996 r. (sygn. PO 4/AK-722-35/96).
Opcja walutowa stała się niedawno przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego. W wyroku z dnia 19 września 2013 r. (sygn. akt I CSK 651/12) Sąd ten podkreślił, że żaden bank nie może zawrzeć w umowie warunków, które faworyzują go ze stratą dla klienta. Dotyczy to także sytuacji, w której chcąc zabezpieczyć się przed ryzykiem kursowym, klient banku zawrze umowę opcji walutowych. Generalnie w całej sprawie chodziło o to, że zawarta została umowa wzajemna pomiędzy bankiem a spółką, w której to oprócz opcji walutowej znalazł się zapis przewidujący obciążenie jednej ze stron kwotą w wysokości 200 tys. euro, drugiej zaś 100 tys. euro. W uzasadnieniu powyższego stanowiska podkreślono, że nie ma znaczenia fakt, iż klient banku może być przedsiębiorcą – w związku z tym nie można "mechanicznie" żądać od niego staranności zawodowej, jeżeli nie zajmuje się profesjonalnie działalnością bankową. Takiego przedsiębiorcę należy traktować jak klienta banku i dokładnie tłumaczyć mu warunki umowy, nie ma przy tym znaczenia, że podobne umowy były już zawierane wcześniej. Nakładanie niewspółmiernych obciążeń w umowie wzajemnej powoduje jej nieważność, ze względu na sprzeczność zobowiązania z zasadami współżycia społecznego (art. 58 §2 KC).
