Spis treści
Wybór formy opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej
Wybór formy opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej nie jest wyborem prostym. Zróżnicowanie poszczególnych form opodatkowania obejmuje zarówno system podatkowy (PIT, CIT, podatek zryczałtowany) jak i tryb przystąpienia do danego systemu podatkowego (wniosek, oświadczenie, domniemanie) a także sposób odprowadzania (zaliczki, kwota podatku) lub deklarowania podatków (określone zeznanie PIT 28, 36L, 36 , CIT 8, decyzja). Różnice dotyczą również kwestii tak oczywistych jak stawka podatku czy kwestii biurokratycznych, czyli obowiązków związanych z gromadzeniem dokumentacji i prowadzeniem ewidencji podatkowych i księgowych (księgi rachunkowe, książka przychodów i rozchodów, ewidencja przychodów, ewidencja wyposażenia, ewidencja środków trwałych, imienna karta przychodów dla zatrudnionego pracownika, wykaz zatrudnionych itp.).
Należy pamiętać, że rejestrując działalność gospodarczą w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), należy podjąć decyzję odnośnie wyboru formy opodatkowania, która będzie z punktu widzenia prowadzonej działalności formą najkorzystniejszą. Jeżeli nie dokona się w tym zakresie żadnego wyboru, to dochód z działalności będzie automatycznie opodatkowany na zasadach ogólnych – według skali podatkowej (tak jak np. dochody ze stosunku pracy).
Formy opodatkowania
Wyróżniamy następujące formy opodatkowania dochodów uzyskiwanych przez osobę fizyczną lub wspólnika spółki osobowej albo też osobę prawną (spółki kapitałowe):
- karta podatkowa
- ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
- podatek liniowy
- podatek dochodowy od osób fizycznych rozliczany na ogólnych zasadach
- podatek dochodowy od osób prawnych
Karta podatkowa
Karta podatkowa nie wymaga prowadzenia ksiąg (jest jednak obowiązek prowadzenia ewidencji zatrudnienia), za wyjątkiem sytuacji gdy działalność rozpoczęto w trakcie roku podatkowego (w tym przypadku do momentu doręczenia decyzji o wysokości podatku, należy prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów). Podatnicy prowadzący działalność opodatkowaną w formie karty podatkowej są jednak obowiązani wydawać na żądanie klienta rachunki i faktury, o których mowa w odrębnych przepisach, stwierdzające sprzedaż wyrobu, towaru lub wykonanie usługi, oraz przechowywać w kolejności numerów kopie tych rachunków i faktur w okresie pięciu lat podatkowych, licząc od końca roku, w którym wystawiono rachunek lub fakturę. Są oni również obowiązani prowadzić książkę ewidencji zatrudnienia wszystkich osób zatrudnionych w podmiocie, według ustalonego wzoru.
Stawki karty podatkowej są określone kwotowo i podlegają corocznie podwyższeniu w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w okresie pierwszych trzech kwartałów roku poprzedzającego rok podatkowy w stosunku do tego samego okresu roku ubiegłego. Wysokość stawek uzależniona jest m.in. od rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników czy liczby mieszkańców miejscowości, w której prowadzona jest działalność gospodarcza. Co ważne, podatek wynikający z decyzji podatnik obniża się o składki zdrowotne. Przy tej formie opodatkowania nie ma możliwości stosowania preferencji w postaci wspólnego opodatkowania z małżonkiem lub dzieckiem w związku z osiąganiem przychodów z pozostałych źródeł – nie ma znaczenia brak przychodu ze źródła działalności czy też jej zawieszenie.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Ryczałt pobierany jest od przychodu, czyli bez pomniejszania o koszty uzyskania przychodu, zgodnie ze stawkami stosowanymi do danego rodzaju przychodu – 20%, 17%, 8,5%, 5,5%, 3% oraz 10%.Ryczałt oblicza i wpłaca się w formie miesięcznej, a kontynuujący działalność mają możliwość wpłaty podatku w formie kwartalnej, jeżeli w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczą kwoty przychodów stanowiącej równowartość 25000 euro. Nie ma również możliwości stosowania preferencji w postaci wspólnego opodatkowania z małżonkiem lub dzieckiem w związku z osiąganiem przychodów z pozostałych źródeł – nie ma znaczenia brak przychodu ze źródła działalności czy też jej zawieszenie. Podatnicy zobowiązani są również do złożenia w urzędzie skarbowym, właściwym według miejsca zamieszkania, zeznania o wysokości uzyskanego przychodu w roku podatkowym, wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych – w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku podatkowego na formularzu PIT-28.
Podatek liniowy 19%
19% podatek od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej to tzw. podatek liniowy. Charakteryzuje się tym, że niezależnie od wysokości dochodu osiąganego z działalności gospodarczej opłaca się podatek stale według stawki 19%.Dochodów opodatkowanych w ten sposób nie łączy się z dochodami z innych źródeł. Nie można zastosować podatku liniowego przykładowo do dochodów z umowy o pracę, rent i emerytur, czy przychodów z działalności wykonywanej osobiście (które są opodatkowane na zasadach ogólnych – skalą podatkową). Jeżeli więc prowadzi się działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym i jednocześnie osiąga dochody z umowy o pracę, należy złożyć odrębne zeznanie podatkowe przewidziane dla opodatkowania skalą podatkową (PIT-37). Warto wybrać tę formę opodatkowania, kiedy kwota uzyskiwanych dochodów przewyższa znacznie 85 528 zł, czyli kwotę, po przekroczeniu której dochody są opodatkowane stawką 32% (drugi stopień skali podatkowej). Według szacunków, wybór zastosowania 19% podatku liniowego jest ekonomicznie opłacalny przy rocznych dochodach powyżej 100 000 złotych. Wynika to z m.in. z braku możliwości rozliczenia podatku wspólnie z małżonkiem albo dzieckiem, oraz braku możliwości uwzględnienia ulg podatkowych. W przypadku podatku liniowego nie można korzystać z większości ulg i odliczeń, które przysługują opodatkowanym według skali podatkowej. Podstawę opodatkowania można obniżyć jedynie o zapłacone w danym roku składki na ubezpieczenie społeczne oraz ubezpieczenie osób z nim współpracujących, poniesione straty oraz dokonane w danym roku wpłaty na Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). Sam podatek liniowy może zostać pomniejszony o zapłacone składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne. Można jednak zadecydować o przeznaczeniu 1% podatku należnego, wynikającego z zeznania rocznego, na rzecz wybranej organizacji pożytku publicznego.
Podatek dochodowy od osób fizycznych
Podstawową formą opodatkowania dochodu z działalności gospodarczej jest opodatkowanie na zasadach ogólnych, przy zastosowaniu skali podatkowej. Opodatkowaniu podlegają dochody osób fizycznych z pozarolniczej działalności gospodarczej, w tym działalność w formie spółki cywilnej, czy spółki jawnej. odstawą opodatkowania jest dochód, rozumiany jako różnica przychodu i kosztów uzyskania przychodu. Podatek opłacany jest według skali podatkowej: 18% albo 32%. Opodatkowanie na zasadach ogólnych oznacza, że od dochodu w jednym roku kalendarzowym do 85 528 zł zapłacisz 18% podatku, a od nadwyżki powyżej wskazaną kwotę, dochód jest opodatkowany według stawki 32%. Kwotę podatku można obniżyć o przewidziane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ulgi i odliczenia tj. darowizny, wydatki na Internet, rehabilitację, szkolenia uczniów, ulgę budowlaną, prorodzinną, czy straty z ubiegłych lat. Ponadto możliwe jest odliczanie od podstawy opodatkowania zapłaconych składek ubezpieczeniowych, a od kwoty podatku zapłaconej kwoty składki na ubezpieczenie zdrowotne. Ponadto podatnik rozliczający się na zasadach ogólnych musi w ciągu roku podatkowego:
- ewidencjonować wszelkie zdarzenia gospodarcze (np. zakupy i sprzedaż) w podatkowej księdze przychodów i rozchodów,
- ewidencjonować koszty uzyskania przychodu określone w art. 22 i 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT),
- prowadzić ewidencję wyposażenia, środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych,
- prowadzić indywidualne imienne karty przychodu dla zatrudnionych pracowników,
- sporządzać spisu z natury na 1 stycznia i na koniec każdego roku podatkowego.
Źródło:
W artykule wykorzystano informacje dostępne na oficjalnej stronie Ministerstwa Finansów.
