Charakterystyka telepracy
Telepraca to forma pracy wykonywanej regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną, takich ja np. Internet czy telefon. W ramach tej formy zatrudnienia telepracownik kontaktuje się z pracodawcą za pomocą tych samych środków, które służą mu do wykonywania tej pracy. Telepraca charakteryzuje się tym samym co tradycyjny stosunek pracy, czyli odpłatnością, osobistym świadczeniem i podporządkowaniem. Wymaga jednak zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Zmiana warunków wykonywania pracy na świadczenie pracy w formie telepracy, może nastąpić na mocy porozumienia stron, z inicjatywy pracownika lub z inicjatywy pracodawcy. Pracodawca powinien, w miarę możliwości, uwzględnić wniosek pracownika dotyczący wykonywania pracy w tej formie. W przypadku, gdy pracownik jest pierwszym pracownikiem wykonującym pracę poza siedzibą firmy, pracodawca ma obowiązek wydać regulamin określający warunki stosowania telepracy w jego firmie lub zawrzeć stosowne porozumienie ze związkami zawodowymi.
Umowa o telepracę
Telepraca może zostać wprowadzona przy zawieraniu umowy o pracę albo w trakcie zatrudnienia.
W pierwszym przypadku umowa o telepracę powinna zawierać wszystkie niezbędne elementy tradycyjnej umowy pracę i określać rodzaj pracy, miejsce wykonywania pracy, wynagrodzenie za prace (wraz ze wskazaniem składników wynagrodzenia), wymiar czasu pracy, termin rozpoczęcia pracy a także warunki wykonywania pracy poza siedzibą przedsiębiorcy oraz sposób korzystania ze środków komunikacji elektronicznej. W takiej sytuacji pracodawca musi również dodatkowo na piśmie określić jednostkę organizacyjną pracodawcy, w której strukturze znajduje się stanowisko pracy telepracownika, wskazać osoby lub organ odpowiedzialne za współpracę z telepracownikiem oraz osoby upoważnione do przeprowadzania kontroli w miejscu wykonywania pracy. W przypadku, gdy umowa o telepracę jest zawierana w trakcie zatrudnienia do obowiązującej już umowy należy wprowadzić niezbędne zmiany dotyczące miejsca wykonywania telepracy, środków komunikacji elektronicznej, za pomocą których mają być przekazywane wyniki telepracy oraz inne elementy charakterystyczne dla tej formy zatrudnienia. Jeżeli telepracownikiem zostaje wcześniej zatrudniony pracownik, warunki zatrudnienia w tej formie muszą mu być przedstawione najpóźniej w dniu rozpoczęcia telepracy. Ponadto każda ze stron, w terminie 3 miesięcy od dnia podjęcia pracy w formie telepracy, może wystąpić z wiążącym wnioskiem o zaprzestanie wykonywania pracy w tej formie i przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy. Strony ustalają termin, od którego nastąpi przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy, nie dłuższy niż 30 dni od dnia otrzymania wniosku. Jeżeli wniosek telepracownika zostanie złożony po upływie tego terminu pracodawca powinien w miarę możliwości uwzględnić ten wniosek.
Obowiązki pracodawcy
Pracodawca zobowiązany jest dostarczyć telepracownikowi sprzęt niezbędny do wykonywania pracy w tej formie, ubezpieczyć ten sprzęt, pokryć koszty związane z jego instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją a także zapewnić mu pomoc techniczną i niezbędne szkolenia w zakresie obsługi sprzętu. Ponadto pracodawca musi również określić zasady ochrony danych przekazywanych telepracownikowi oraz w miarę potrzeb przeprowadzić instruktaż i szkolenie w tym zakresie. Pracodawca i telepracownik mogą również w odrębnej umowie określić zakres ubezpieczenia i zasady wykorzystywania przez telepracownika sprzętu niezbędnego do wykonywania pracy w formie telepracy, stanowiącego własność telepracownika. W takim przypadku telepracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny w wysokości określonej w porozumieniu, regulaminie lub w umowie. Przy ustalaniu wysokości ekwiwalentu bierze się pod uwagę w szczególności normy zużycia sprzętu, ceny rynkowe oraz ilość wykorzystanego materiału na potrzeby pracodawcy. Poza tym mogą oni również określić zasady porozumiewania się pracodawcy z telepracownikiem, w tym sposób potwierdzania obecności na stanowisku pracy oraz sposób i formę kontroli wykonywania pracy przez telepracownika.
Kontrola telepracownika
Pracodawca ma prawo kontrolować wykonywanie pracy przez telepracownika w miejscu wykonywania pracy. Jeżeli praca jest wykonywana w jego domu może on przeprowadzić kontrolę wykonywania pracy, kontrolę w celu inwentaryzacji, konserwacji, serwisu, naprawy i instalacji powierzonego sprzętu oraz kontrolę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. W takim przypadku musi on jednak uzyskać zgodę pracownika wyrażoną przez niego na piśmie albo za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub podobnych środków indywidualnego porozumiewania się na odległość. Powinien również dostosować sposób przeprowadzania kontroli do miejsca wykonywania i charakteru pracy. Kontrola nie może także naruszać prywatności telepracownika i jego rodziny ani utrudniać korzystania z pomieszczeń domowych, w sposób zgodny z ich przeznaczeniem. Pierwszą kontrolę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przeprowadza się, na wniosek telepracownika, przed rozpoczęciem przez niego wykonywania pracy. W sytuacji, gdy miejscem wykonywania pracy nie jest dom pracownika wówczas zakres kontroli jego pracy jest taki sam jak kontrola realizowana przez pracodawcę na terenie zakładu pracy.Zakaz dyskryminacji telepracowników
Telepracownik jest takim samym pracownikiem jak osoby wykonujące pracę w siedzibie pracodawcy, z uwzględnieniem oczywiście specyfiki tej formy zatrudnienia. Ma takie samo prawo do nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych jak niż inni pracownicy zatrudnieni przy takiej samej lub podobnej pracy. Pracownik nie może być również w jakikolwiek sposób dyskryminowany z powodu podjęcia pracy w formie telepracy, jak również odmowy podjęcia takiej pracy. Nie może to być również przyczyną uzasadniającą wypowiedzenie przez pracodawcę umowy o pracę.
