Spis treści
Bez zgody pracownika
Hierarchia dokonywanych potrąceń jest ściśle określona i wynika z art. 87 § 1 Kodeksu pracy. W pierwszej kolejności egzekucji podlegają sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych. Następną grupę stanowią sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne. W trzeciej kolejności potrąceniu ulegają zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi, natomiast na samym końcu ściągnąć można kary pieniężne przewidziane w art. 108 Kodeksu pracy (czyli kary porządkowe).
Każdy pracodawca musi wiedzieć, że zgodnie z art. 87 (1) Kodeksu pracy, wolna od potrąceń pozostaje kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
- minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne. W przypadku świadczeń alimentacyjnych trzeba dodatkowo pamiętać, że potrącenia mogą być dokonywane do wysokości 3/5 wynagrodzenia za pracę – co wynika z prawnej ochrony alimentów,
- 75% wynagrodzenia minimalnego (określonego w pkt 1) – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
- 90% wynagrodzenia minimalnego (określonego w pkt 1) – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 Kodeksu pracy (mowa tutaj o karach porządkowych).
W każdym indywidualnym wypadku zajęcia wynagrodzenia pracownika przez organ egzekucyjny pracodawca powinien obliczyć kwotę wolną od potrącenia i upewnić się, że pracownik otrzyma ją w należnej, gwarantowanej przez prawo wysokości, gdyż bez względu na prowadzoną egzekucję, nie może pozostać on bez środków do życia.
Potrącenia tylko za zgodą pracownika
Istnieje również grupa tzw. potrąceń dobrowolnych. Zgodnie z art. 91 § 1 Kodeksu pracy, należności te mogą być potrącane z wynagrodzenia tylko i wyłącznie za zgodą pracownika. Do grupy tej zaliczane są m.in. roszczenia banków z tytułu udzielonych pożyczek lub kredytów i choć zazwyczaj w momencie podpisania umowy z bankiem kredytobiorca jest zobowiązany do podpisania takiej deklaracji, to w każdej chwili ma on prawo taką zgodę wycofać. Warto więc pamiętać, że w odróżnieniu od sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych oraz zaliczek pieniężnych lub kar porządkowych, w przypadku grupy potrąceń regulowanych art. 91 Kodeksu pracy, pracodawca nie może dokonać takiego potrącenia, w przypadku braku pisemnej zgody pracownika.
