Rozwiązanie problemu
W razie niewypłacalności pracodawcy są zaspokajane roszczenia pracowników, a także byłych pracowników oraz uprawnionych do renty rodzinnej członków rodziny zmarłego pracownika lub zmarłego byłego pracownika.
Pracownikiem jest osoba fizyczna, która, zgodnie z przepisami polskiego prawa, pozostaje z pracodawcą w stosunku pracy lub jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę nakładczą albo wykonuje pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której, zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo wykonuje pracę zarobkową na podstawie innej niż stosunek pracy na rzecz pracodawcy będącego rolniczą spółdzielnią produkcyjną, spółdzielnią kółek rolniczych lub inną spółdzielnią zajmującą się produkcją rolną – jeżeli z tego tytułu podlega obowiązkowi ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, z wyjątkiem małżonka pracodawcy, a także jego dzieci własnych, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobionych, rodziców, macochy i ojczyma oraz osób przysposabiających, a także rodzeństwa, wnuków, dziadków, zięciów i synowych, bratowych, szwagierek i szwagrów oraz osób wykonujących pracę zarobkową w gospodarstwie domowym.
Zakres odpowiedzialności Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za wypłatę świadczeń należnych od pracodawców wyznaczają przepisy ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy. W myśl art. 12 ust. 1 tej ustawy, w razie niewypłacalności pracodawcy, niezaspokojone roszczenia pracownicze podlegają zaspokojeniu ze środków Funduszu. Katalog świadczeń podlegających wypłacie zawiera art. 12 ust. 2 omawianej ustawy. Nie przewiduje on w ogóle wypłaty zadośćuczynienia. Znalazły się tak następujące świadczenia:
1) wynagrodzenia za pracę;
2) przysługujących pracownikowi na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy:
a) wynagrodzenia za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, za czas niewykonywania pracy (zwolnienia od pracy) i za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
b) wynagrodzenia za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby, o którym mowa w art. 92 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502, z późn. zm.),
c) wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego,
d) odprawy pieniężnej przysługującej na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
e) ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, o którym mowa w art. 171 § 1 Kodeksu pracy, należny za rok kalendarzowy, w którym ustał stosunek pracy,
f) odszkodowania, o którym mowa w art. 36(1) § 1 Kodeksu pracy,
g) dodatku wyrównawczego, o którym mowa w art. 230 i 231 Kodeksu pracy;
3) składek na ubezpieczenia społeczne należnych od pracodawców na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.
Z tej jednoznacznie sformułowanej regulacji wynika, że katalog świadczeń pracowniczych, za których wypłatę odpowiada Fundusz, jest zbiorem zamkniętym. Nie zawiera ona bowiem żadnych sformułowań, które upoważniałyby do wniosku, że katalog ten stanowi wyliczenie otwarte lub przykładowe (np.: "w szczególności"). Przepisy powołanej ustawy nie przewidują zatem możliwości wypłaty przez państwowy fundusz celowy, jakim jest Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, zadośćuczynienia za krzywdę.
Podstawa prawna:
Art. 10, art. 11, art. 12 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (t.j. Dz.U.2016.1256).
