Z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa może wystąpić mąż matki (obok matki – art. 69 k.r.o., dziecka – art. 70 k.r.o. i prokuratora – art. 86 k.r.o.), uważany dotąd za ojca dziecka. Śmierć męża matki w toku procesu powoduje umorzenie postępowania. Gdy zaprzeczenia ojcostwa dziecka urodzonego w małżeństwie dochodzi matka, dziecko albo prokurator, to muszą zawsze wykazać, że mąż matki nie jest ojcem dziecka.
Terminy do wystąpienia z tym powództwem mają charakter zawity. Mąż może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu sześciu miesięcy od chwili, w której dowiedział się o urodzeniu dziecka przez żonę, ale nie później niż do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Powyższy termin nie ma zastosowania do męża, który jest ubezwłasnowolniony lub chory psychicznie, ustawodawca uregulował odmiennie tą kwestię.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 września 1981 r., IV CR 308/81, LEX nr 8355, orzekł, że termin do wytoczenia powództwa przez męża matki "biegnie od dnia, w którym dowiedział się on o urodzeniu dziecka przez żonę, także w takim przypadku, kiedy mąż matki dziecka był przekonany, że domniemanie z art. 62 k.r.o. przemawia za tym, że nie jest on ojcem dziecka". Natomiast w razie powzięcia wiadomości przez męża matki o tym, że żona jest w ciąży, "początek terminu z art. 63 k.r.o. liczy się najwcześniej także od daty urodzenia dziecka" (por. wyrok SN z dnia 24 października 1979 r., IV CR 361/79, LEX nr 8196). O początku biegu omawianego terminu "decyduje fakt dowiedzenia się o urodzeniu dziecka, nie zaś o treści aktu jego urodzenia" (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1 października 1974 r., I CR 185/74, LEX nr 7594). Gdy mąż uzyskuje informację, że jego żona jest w ciąży z innym mężczyzną, ustawa nakłada na niego obowiązek zainteresowania się w przyszłości tym, czy i kiedy żona urodzi dziecko.
Wyrok ma charakter deklaratywny i moc wsteczną. Na skutek tego wyroku ustają więzi prawne z dzieckiem. Jak wskazał jednak SN w uchwale z dnia 22 lutego 1980 r., III CZP 6/80, OSNC 1980, nr 9, poz. 159, "były mąż matki nie może skutecznie żądać zwrotu kwot wyłożonych przed zaprzeczeniem ojcostwa na utrzymanie i wychowanie dziecka" (zob. glosę A. Świderskiej, NP 1982, nr 3-4, poz. 187 oraz J. Winiarza, OSP 1981, z. 7-8, poz. 129). Mąż może jednak "z chwilą prawomocnego obalenia domniemania jego ojcostwa w drodze zaprzeczenia ojcostwa żądać ustalenia, że jego obowiązek alimentacyjny ustał co do świadczeń alimentacyjnych niespełnionych do tej chwili" (tak uchwała SN z dnia 11 października 1982 r., III CZP 22/82, OSNC 1983, nr 1, poz. 2, z glosą W. Serdy, OSP 1983, z. 12, poz. 255).
Źródło:
– ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.),
– „Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz” pod red. Henryka Doleckiego.
