Spis treści
Odstąpienie od umowy o udział w imprezie turystycznej
W każdym przypadku podejmowania przez podróżnego decyzji o odstąpieniu od umowy o udział w imprezie turystycznej wskazane jest rozważenie możliwości przełożenia terminu rozpoczęcia imprezy. Obecna sytuacja skłania do rozważań, czy wyjazd w takich okolicznościach na pewno jest bezpieczny.
Podróżny może odstąpić od umowy w każdym czasie przed rozpoczęciem imprezy bez obowiązku podawania powodu odstąpienia. Ustawa o imprezach turystycznych oraz powiązanych usługach turystycznych wyróżnia dwa rodzaje odstąpienia od umowy, tj. w przypadku w którym ponosi się opłatę za odstąpienie oraz odstąpienie bezkosztowe.
Odstąpienie od umowy wymagające zapłaty odstępnego
Odstąpienie od umowy bez podawania przyczyny może wiązać się z obowiązkiem uiszczenia na rzecz organizatora opłaty za odstąpienie od umowy. Ustawa o imprezach turystycznych oraz powiązanych usługach turystycznych wymaga aby opłata za odstąpienie odpowiadała cenie imprezy turystycznej pomniejszonej o zaoszczędzone koszty lub wpływy z tytułu alternatywnego wykorzystania danych usług turystycznych (art. 47 ust. 2) lub była uzależniona od tego, w jakim czasie przed rozpoczęciem imprezy turystycznej doszło do odstąpienia od umowy o udział w imprezie turystycznej, od spodziewanych oszczędności kosztów oraz spodziewanego dochodu z tytułu alternatywnego wykorzystania danych usług turystycznych (art. 47 ust. 3).
Bezkosztowe odstąpienie od umowy
Drugi rodzaj odstąpienia od umowy to odstąpienie tzw. bezkosztowe, które przysługuje między innymi w przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności występujących w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie, które mają znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego.
Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o imprezach turystycznych oraz powiązanych usługach turystycznych przez nieuniknione i nadzwyczajne okoliczności należy rozumieć sytuację pozostającą poza kontrolą strony powołującej się na taką sytuację, której skutków nie można było uniknąć, nawet gdyby podjęto wszelkie rozsądne działania. Ponadto w preambule dyrektywy turystycznej wskazano, że nieuniknione i nadzwyczajne okoliczności mogą obejmować przykładowo działania wojenne, inne poważne problemy związane z bezpieczeństwem, takie jak terroryzm, znaczące zagrożenie dla zdrowia ludzkiego, takie jak wybuch epidemii poważnej choroby w docelowym miejscu podróży lub katastrofy naturalne, takie jak powodzie lub trzęsienia ziemi, lub warunki pogodowe uniemożliwiające bezpieczną podróż do miejsca docelowego uzgodnionego w umowie o udział w imprezie turystycznej.
Podróżny może żądać w takiej sytuacji wyłącznie zwrotu wpłat dokonanych z tytułu imprezy, bez odszkodowania lub zadośćuczynienia. Samo wystąpienie nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności w miejscu docelowym lub jego najbliższym sąsiedztwie nie uprawnia podróżnego do bezkosztowego odstąpienia od umowy o udział w imprezie turystycznej. Dopiero gdy będzie można dowieść, że nadzwyczajne i nieuniknione okoliczności miały znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego można bezkosztowo odstąpić od umowy o udział w imprezie turystycznej. Tytułem przykładu podróżny może bezkosztowo odstąpić od umowy o udział w imprezie turystycznej gdy w miejscu docelowym odnotowano wiele przypadków zarażenia koronawirusem, w związku z czym loty do miejsca docelowego nie są realizowane, a taki rodzaj przewozu stanowił istotny element imprezy turystycznej. Podróżny będzie mógł bezkosztowo odstąpić od umowy o udział w imprezie turystycznej także gdy podstawowym elementem imprezy turystycznej jest udział w wydarzeniu kulturalnym lub imprezie sportowej, które zostały odwołane z powodu odnotowanych przypadków zarażenia koronawirusem w miejscu docelowym. Podróżny nie może natomiast bezkosztowo odstąpić od umowy o udział w imprezie turystycznej wyłącznie z powodu stwierdzonych w miejscu docelowym przypadków zarażenia koronawirusem. W każdym przypadku podejmowania przez podróżnego decyzji od odstąpieniu od umowy o udział w imprezie turystycznej wskazane jest rozważenie możliwości negocjowania z organizatorem turystyki możliwości przełożenia terminu rozpoczęcia imprezy.
Jakich usług dotyczy bezkosztowe odstąpienie od umowy?
Należy pamiętać, że ustawę o imprezach turystycznych oraz powiązanych usługach turystycznych stosuje się do imprez turystycznych oraz powiązanych usług turystycznych, ale nie każde połączenie poszczególnych usług będzie prowadzić do utworzenia imprezy turystycznej (art. 5 ustawy) lub powiązanej usługi turystycznej (art. 6 ustawy). Możliwość bezkosztowego odstąpienia od umowy, o którym mowa w art. 47 ust. 4 będzie miało zastosowanie jedynie wtedy gdy zawarcie umowy doprowadziło do utworzenia imprezy turystycznej. Przykładowo w odniesieniu do jednoczesnego zakupu biletu lotniczego wraz z zakupem ubezpieczenia podróży mamy do czynienia z pojedynczą usługą turystyczną – usługą przewozu lotniczego oraz z usługą finansową. Według motywu (17) dyrektywy turystycznej „Usługi finansowe, takie jak ubezpieczenie podróży, nie powinny być uważane za usługi turystyczne.". W związku z powyższym zakup biletu lotniczego wraz z ubezpieczeniem podróży nie tworzy imprezy turystycznej, zatem w takiej sytuacji nie będzie można skorzystać z bezkosztowego odstąpienia od umowy o udział w imprezie turystycznej, o której mowa w art. 47 ust. 4 ustawy. Z imprezą turystyczną, a zatem z możliwością bezkosztowego odstąpienia od umowy nie mamy także do czynienia w odniesieniu do innych pojedynczych usług turystycznych takich jak usługi transportowe (zakup biletu kolejowego, autobusowego, czy zakwaterowanie w hotelu). Pojedyncza usługa nie stanowi imprezy, również dwie usługi czy nawet trzy – gdy nie tworzą imprezy turystycznej w myśl art. 5 ustawy. Jeżeli mamy do czynienia z usługą czy usługami turystycznymi nie stanowiącymi imprezy turystycznej to do warunków rezygnacji z usługi, w tym ewentualnego zwrotu ceny, mieć będą zastosowanie przepisy prawa właściwe dla przewoźnika czy hotelu oraz postanowienia zawartych umowy. W odniesieniu do poszczególnych usług turystycznych w każdym przypadku podejmowania decyzji od odstąpieniu od umowy wskazane jest rozważenie możliwości negocjowania z usługodawcą przełożenia terminu wykonania usługi.
