Wypadek przy pracy i choroba zawodowa
Wypadkiem przy pracy jest nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą. Może to wystąpić podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełożonych, bez polecenia lub też w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy. Urazem jest uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego. Na równi z wypadkiem przy pracy traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ w czasie podróży służbowej, podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony, czy też przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe. W wielu przypadkach do takich wypadków zalicza się również te, do których dochodzi przy realizacji zadań wynikających z umów innych niż umowa o pracę, np. przy pełnieniu mandatu posła lub senatora pobierającego uposażenie, czy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Z kolei chorobą zawodową jest choroba wymieniona w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy. Choroba taka może powstać na skutek stałego przebywania ciała w niedogodnej pozycji, systematycznego wykonywania forsownych czynności lub regularnego przebywania w otoczeniu zawierającym czynniki szkodliwe dla zdrowia.Zasady przyznawania renty wypadkowej
Renta wypadkowa jest przyznawana pracownikowi, który stałą się niezdolny do pracy na skutek wypadku przy pracy, czy też choroby zawodowej. Świadczenie to przysługuje niezależnie od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego oraz bez względu na datę powstania niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową. Renta wypadkowa może być stała lub okresowa, w zależności od stopnia niezdolności do pracy. Pracownik otrzyma rentę stałą w przypadku, gdy jego niezdolność do pracy jest trwała, czyli nie rokuje odzyskania zdolności do pracy. Z kolei renta okresowa będzie przyznana jeżeli istnieją szanse na odzyskanie zdolności do pracy. Oceny zdolności do pracy i jej stopnia dokonuje lekarz orzecznik lub komisja lekarska. W przypadku zbiegu renty wypadkowej i emerytury wypłaca się, w zależności od wyboru uprawnionego, przysługującą rentę wypadkową powiększoną o połowę emerytury lub emeryturę powiększoną o połowę renty.
Wysokość renty wypadkowej
Wysokość tego świadczenia jest ustalana na zasadach przewidzianych dla ustalania wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W związku z tym wysokość renty wypadkowej wynosi:
– 24% kwoty bazowej, czyli 100% przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego o potrącone
od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne, określone w przepisach
o systemie ubezpieczeń społecznych, w poprzednim roku kalendarzowym oraz
– po 1,3% podstawy wymiaru renty za każdy rok okresów składkowych,
– po 0,7% podstawy wymiaru renty za każdy rok okresów nieskładkowych oraz
– po 0,7% podstawy wymiaru renty ze każdy okres okresów brakujących do pełnych 25 lat okresów składowych i nieskładkowych przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby 60 lat.
Należy jednak pamiętać, że to świadczenie nie może być niższe niż 80% podstawy jej wymiaru dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy oraz 60% podstawy jej wymiaru dla osoby częściowo niezdolnej do pracy.
Kiedy renta nie przysługuje?
Renta wypadkowa nie przysługuje pracownikowi, jeżeli wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez niego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Takiego świadczenia nie otrzyma także pracownik, który będąc w stanie nietrzeźwym lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku. Jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, ze pracownik znajdował się w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, pracodawca kieruje pracownika na badanie niezbędne do ustalenia zawartości alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych w organizmie. Trzeba pamiętać, że pracownik musi poddać się temu badaniu. Odmowa poddania się badaniu lub inne zachowanie uniemożliwiające jego przeprowadzenie powoduje pozbawienie prawa do renty, chyba że pracownik udowodni, że miały miejsce przyczyny, które uniemożliwiły poddanie się badaniu.
Odmowa wypłaty renty wypadkowej nastąpi także wtedy, gdy:
– nie został przedstawiony protokół powypadkowy lub karta wypadku,
– w protokole powypadkowym lub karcie wypadku nie uznano zdarzenia za wypadek przy pracy,
– protokół powypadkowy lub karta wypadku zawierają stwierdzenia bezpodstawne.
