Szkody łowieckie – kto za nie odpowiada?

Kto odpowiada za szkody łowieckie?

Do wynagradzania szkód wyrządzonych:

• w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny;
• przy wykonywaniu polowania;

obowiązany jest dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego.

Co ważne, wyżej wskazane podmioty obowiązane są do naprawienia wyrządzonej szkody w uprawach i płodach rolnych, tylko jeżeli szkody te zostały wyrządzone przez wskazane wyżej, w sposób enumeratywny, gatunki zwierząt, a więc przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny. Na marginesie wskazać należy, że pod pojęciem „uprawy rolnej” rozumie się wszelkiego rodzaju uprawy prowadzone na gruncie rolnym, stanowiące efekt działalności ludzkiej i powiązane ściśle z produkcyjną funkcją gruntu (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2005 r., sygn. akt II CK 361/04).

Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Zgłoszenie szkody łowieckiej
przejdź do formularza »

Przepis prawa (dokładnie art. 46 ust. 1 pkt 1 Prawa łowieckiego), który przewiduje, że dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego obowiązany jest do wynagradzania szkód wyrządzonych w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie i sarny pełni funkcję kompensacyjną związaną z ograniczeniami prawa własności upraw rolnych, które z mocy powszechnie obowiązujących przepisów musi znosić posiadacz gruntów rolnych ze względu na konieczność realizacji interesu publicznego, jakim jest gospodarka łowiecka, a w jej ramach ochrona zwierzyny łownej, żyjącej w stanie wolnym, jako elementu środowiska naturalnego. Ma na celu rozwiązywanie nieuniknionych konfliktów, jakie na tle prowadzonej gospodarki łowieckiej pojawiają się między sferą interesów gospodarczych posiadaczy upraw rolnych i sferą interesu publicznego. (Zob. uzasadnienie uchwały składu siedmiu Sędziów SN z dnia 27 listopada 2007 r., sygn. akt III CZP 67/07.)

Za szkody wyrządzone w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny oraz przy wykonywaniu polowania, w ściśle określonych sytuacjach odpowiadać będzie Skarb Państwa. Skarb Państwa odpowiada za szkody, o których mowa wyżej, wyrządzone przez zwierzęta łowne objęte całoroczną ochroną. Odszkodowanie wypłaca wówczas:

• Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe ze środków budżetu państwa – za szkody wyrządzane na obszarach obwodów łowieckich leśnych;
• zarząd województwa ze środków budżetu państwa – za szkody wyrządzane na obszarach obwodów łowieckich polnych i obszarach niewchodzących w skład obwodów łowieckich.

Skarb Państwa odpowiada także za szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne (dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny) na obszarach niewchodzących w skład obwodów łowieckich. W tym przypadku odszkodowania wypłaca zarząd województwa ze środków budżetu państwa.

Odszkodowanie należne rolnikowi

Sposób ustalenia wysokości odszkodowania reguluje § 4 ust 7 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 8 marca 2010 r. w sprawie sposobu postępowania przy szacowaniu szkód oraz wypłat odszkodowań za szkody w uprawach i płodach rolnych. Przewiduje on, że wysokość odszkodowania ustala się, mnożąc rozmiar szkody przez cenę skupu danego artykułu rolnego, a w przypadku gdy nie jest prowadzony skup – cenę rynkową z dnia ostatecznego szacowania szkody, w rejonie powstania szkody. Wysokość odszkodowania pomniejsza się odpowiednio o nieponiesione koszty zbioru, transportu i przechowywania. Cytowany przepis reguluje sposób postępowania przy ustalaniu wysokości odszkodowania należnego rolnikowi, dając pierwszeństwo kryterium ceny skupu danego płodu rolnego. Dopiero, gdy na obszarze, na którym szkoda łowiecka wystąpiła, skup danego artykułu rolnego nie jest prowadzony, przepisy rozporządzenia wskazują na kolejny miernik – cenę rynkową z dnia ostatecznego szacowania szkody w rejonie powstania szkody. Wskazać jednak trzeba, że także przy interpretacji pojęcia "cena rynkowa" artykułu rolnego dla potrzeb ustalenia odszkodowania za szkodę łowiecką, brak jest podstaw do utożsamiania jej z cenami uzgadnianymi w indywidualnie zawieranych przez poszkodowanego rolnika w umowach dotyczących upraw rolnych, w których następnie doszło do szkody łowieckiej (por. uzasadnienie postanowienia SN z dnia 11 września 2013 r., sygn. akt III CZP 41/13). Całokształt regulacji odpowiedzialności za szkody łowieckie wskazuje, że poszkodowanemu rolnikowi służy prawo do odszkodowania, obliczonego według stawek zobiektywizowanych, wynikających z układu cen artykułów rolnych na lokalnym rynku. Podstawą ustalenia wartości rynkowej rzeczy, będącej przedmiotem powszechnego obrotu, nie może być więc cena ustalona w umowie między rolnikiem a innym podmiotem, z uwagi na to, że może ona być rezultatem indywidualnie uzgodnionych przez strony warunków umowy, wynikających ze specyficznego splotu ich relacji faktycznych i prawnych, a więc okoliczności często przypadkowych (por. uzasadnienie uchwały SN z dnia 12 października 2001 r., sygn. akt III CZP 57/01).

Kiedy odszkodowanie nie przysługuje?

Odszkodowanie nie przysługuje:

• osobom, którym przydzielono grunty stanowiące własność Skarbu Państwa jako deputaty rolne na gruntach leśnych;
• posiadaczom uszkodzonych upraw lub płodów rolnych, którzy nie dokonali ich sprzętu w terminie 14 dni od dnia zakończenia okresu zbioru tego gatunku roślin w danym regionie, określonego przez sejmik województwa w drodze uchwały;
• posiadaczom uszkodzonych upraw lub plonów rolnych, którzy nie wyrazili zgody na budowę przez dzierżawcę lub zarządcę obwodu łowieckiego urządzeń lub wykonywanie zabiegów zapobiegających szkodom;
• za szkody nieprzekraczające wartości 100 kg żyta w przeliczeniu na 1 hektar uprawy;
• za szkody powstałe w płodach złożonych w sterty, stogi i kopce, w bezpośrednim sąsiedztwie lasu;
• za szkody w uprawach rolnych założonych z rażącym naruszeniem zasad agrotechnicznych.

Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Zgłoszenie szkody łowieckiej  przejdź do formularza »

Podstawa prawna:
§4 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 8 marca 2010 r. w sprawie sposobu postępowania przy szacowaniu szkód oraz wypłat odszkodowań za szkody w uprawach i płodach rolnych (Dz.U.2010.45.272)
Art. 1, art. 3, art. 46, art. 48, art. 50 ustawy z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie (Dz.U.2013.1226)