Alimenty lub świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego
Należy pamiętać, że dziecko ma prawo do alimentów od drugiego żyjącego rodzica. Alimentów można dochodzić w sądzie lub na drodze pozasądowej. Nawet jeśli drugi rodzic płaci je dobrowolnie warto mieć podpisaną u notariusza umowę alimentacyjną z jego oświadczeniem o dobrowolnym poddaniu się egzekucji. Drugi rodzic dziecka może więc w formie aktu notarialnego zobowiązać się do zapłaty alimentów w określonej kwocie pod warunkiem, że w przypadku niewykonania tego obowiązku akt notarialny będzie mógł być podstawą egzekucji komorniczej po uprzednim zaopatrzeniu go przez sąd w klauzulę wykonalności.
Jeżeli ściągnięcie alimentów od rodzica jest niemożliwe wówczas można wystąpić o świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego. Warto wiedzieć, że pieniądze z Funduszu Alimentacyjnego przysługują na dziecko, które nie ukończyło 18 lat lub na dziecko do 25 lat, pod warunkiem, że kontynuuje naukę. W przypadku, gdy dziecko ma orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności, wówczas ograniczenia wiekowe nie obowiązują. O takie świadczenie można starać się w przypadku, gdy egzekucja alimentów okazała się bezskuteczna, co oznacza, że w wyniku egzekucji w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych. Za bezskuteczną egzekucję uważa się również niemożność wszczęcia lub prowadzenia egzekucji alimentów przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu przebywającemu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności z powodu braku podstawy prawnej do pojęcia czynności zmierzających do wykonania tytułu wykonawczego w miejscu zamieszkania dłużnika, lub też braku możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą. Alimenty z funduszu można otrzymać jedynie wówczas, gdy dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 725,-zł. Świadczenie z funduszu przysługuje w takiej kwocie, w jakiej zostały zasądzone alimenty od drugiego rodzica dziecka. Nie może być jednak ono wyższe niż 500,-złotych.
Zasiłek rodzinny
Ważnym świadczeniem, o które może ubiegać się samotny rodzic jest z pewnością zasiłek rodzinny i dodatki do tego zasiłku. Głównym warunkiem uprawniającym do przyznania zasiłku rodzinnego oraz dodatków jest kryterium dochodowe. Od 1 listopada 2012r. świadczenie to otrzymają tylko te osoby, w których rodzinach przeciętny miesięczny dochód w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 539,-zł. W przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 623,-zł. Należy pamiętać, że świadczenie to przysługuje rodzicowi lub opiekunowi prawnemu albo faktycznemu do ukończenia przez dziecko 18 roku życia, jego nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia, albo też 24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności. Zasiłek rodzinny przysługuje również osobie uczącej się w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia. Wysokość zasiłku zależy od wieku uprawnionego dziecka i wynosi miesięcznie:
– 77,-zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 lat,
– 106,-zł na dziecko powyżej 5 lat do ukończenia 18 roku życia,
– 115,-zł na dziecko powyżej 18 lat do ukończenia 24 roku życia.
Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka
Samotnie wychowujący dziecko rodzic, opiekun faktyczny albo opiekun prawny dziecka może również starać się o przysługujący do zasiłku rodzinnego dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka. Ma takie uprawnienie w sytuacji, gdy nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka, ponieważ drugi z rodziców dziecka nie żyje, ojciec dziecka jest nieznany lub sąd oddalił powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców dziecka. Wysokość tego świadczenia wynosi 170,-zł miesięcznie na dziecko, nie więcej jednak niż 340,-zł na wszystkie dzieci. Oznacza to, że dodatek ten przysługuje w pełni tylko na dwójkę dzieci. Rodzic wychowujący dwójkę dzieci otrzyma więc taką samą wysokość świadczenia, co rodzic wychowujący trójkę i większą liczbę dzieci. W przypadku, gdy dodatek przypada na dziecko posiadające orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, wysokość dodatku zwiększa się o 80,-zł na dziecko, nie więcej jednak niż o 160,-zł na wszystkie dzieci. Osoba, która chce otrzymać ten dodatek musi przedstawić akt zgonu rodzica dziecka, akt urodzenia dziecka (jeżeli ojciec jest nieznany) lub odpis wyroku sądowego oddalającego powództwo o pobieranie alimentów od drugiego z rodziców.
Dodatki do zasiłku rodzinnego
Nie należy zapominać, że samotny rodzic uprawniony do zasiłku rodzinnego może również otrzymać inne dodatki do tego zasiłku. I tak z tytułu urodzenia dziecka przysługuje świadczenie jednorazowe w wysokości 1000,-zł, czyli tzw. becikowe. Warunkiem uzyskania tego dodatku jest pozostawanie kobiety pod opieką lekarską nie później niż od 10 tygodnia ciąży, potwierdzone zaświadczeniem lekarskim. Ponadto z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego można dostać dodatek w wysokości 400,-zł miesięcznie. Czas pobierania tego dodatku jest ograniczony czasowo i wynosi 24 miesiące kalendarzowe. W przypadku, gdy uprawniony sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu termin ten ulega wydłużeniu do 36 miesięcy kalendarzowych a gdy pod opieką jest dziecko niepełnosprawne albo o znacznym stopniu niepełnosprawności – do 72 miesięcy kalendarzowych. Dodatek ten nie przysługuje osobie, która przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego, pracowała krócej niż 6 miesięcy. Rodzic posiadający więcej niż troje dzieci, które są uprawnione do zasiłku rodzinnego, będzie uznany wraz z nimi za rodzinę wielodzietną, na którą przyznawane jest dodatkowe świadczenie. Przysługuje ono w wysokości 80 zł na trzecie i każde kolejne dziecko uprawnione do zasiłku. Z kolei rodzic dziecka niepełnosprawnego może otrzymać dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego. Taki dodatek przysługuje na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka w wieku do ukończenia 16 roku życia, jeżeli jest ono niepełnosprawne, lub powyżej 16 do 24 lat, w przypadku, gdy posiada ono orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności. Wysokość dodatku zależy od wieku dziecka i wynosi 60,-zł miesięcznie na dziecko w wieku do 5 lat oraz 80,-zł miesięcznie na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku życia. Na częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem w szkole nowego roku szkolnego można otrzymać dodatek w wysokości 100,-zł na dziecko, raz w roku do zakończenia danego okresu zasiłkowego. Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania przysługuje przez 10 miesięcy w roku w okresie pobierania nauki od września do czerwca następnego roku kalendarzowego. Jeżeli dziecko dojeżdża do szkoły ponadgimnazjalnej lub artystycznej znajdującej się innej miejscowości dodatek wynosi 50,-zł miesięcznie. W przypadku zaś, gdy dziecko lub osoba ucząca się mieszka w tej miejscowości (np. w internacie), w której znajduje się siedziba szkoły ponadgimnazjalnej lub artystycznej (a także podstawowej lub gimnazjum w przypadku niepełnosprawnego dziecka lub niepełnosprawnej osoby uczącej się), kwota dodatku wynosi 90 zł.
Wspólne rozliczanie z dzieckiem
Osoba samotnie wychowująca dzieci ma prawo do wspólnego rozliczenia z nimi podatku dochodowego. Nie należy zapominać, że wspólne rozliczenie jest możliwe tylko wtedy, gdy osoba samotnie wychowuje:
– dziecko małoletnie, czyli do ukończenia 18 roku życia,
– bez względu na wiek dziecko pobierające zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
– dziecko do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Polska państwie, pod warunkiem, że nie uzyskało ono żadnych dochodów z wyjątkiem dochodów wolnych od podatku dochodowego, renty rodzinnej oraz dochodów w wysokości niepowodującej obowiązku zapłaty podatku.
Zwrot kosztów opieki nad dzieckiem
Bezrobotny rodzic, samotnie wychowujący dziecko do lat 7, którego dochód w rodzinie nie przekracza 351,-zł na osobę, w przypadku podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej może liczyć na refundację kosztów opieki nad dzieckiem, czyli np. opłat za żłobek lub przedszkole. W takim przypadku zwrot kosztów można otrzymywać do 6 miesięcy. Taka refundacja przysługuje także w przypadku skierowania na staż, przygotowanie zawodowe dorosłych lub też szkolenie i obejmuje okres ich odbywania. Koszty opieki nad dzieckiem mogą być refundowane w wysokości nie wyższej niż połowa zasiłku dla bezrobotnych na każde dziecko, na opiekę którego poniesiono koszty.
Inne świadczenia
Samotni rodzice mogą również liczyć na inne formy pomocy. Warto wiedzieć, że do przedszkoli publicznych w pierwszej kolejności przyjmowane są dzieci samotnych rodziców. Mimo, że nie ma takiego obowiązku ustawowego w przypadku żłobków, wiele z nich w swoich regulaminach posiada zapisy przewidujące pierwszeństwo dla dzieci takich rodziców. Osoby samotnie wychowujące dzieci mogą także starać się o inne zasiłki z pomocy społecznej, np. na żywność, odzież lub zasiłki okresowe. W zależności od gminy, można również otrzymać dofinansowanie obiadów dla dziecka, podręczników, czy wycieczek szkolnych.
