Wywiad środowiskowy przeprowadzany jest w określonych terminach
Rodzinny wywiad środowiskowy należy przeprowadzić w ciągu 14 dni od dnia powzięcia wiadomości o konieczności jego przeprowadzenia. W sprawach niecierpiących zwłoki, wymagających pilnej interwencji ośrodka pomocy społecznej lub powiatowego centrum pomocy rodzinie, przeprowadza się go niezwłocznie, nie później niż w terminie 2 dni roboczych od dnia powzięcia wiadomości o potrzebie przyznania świadczenia. W przypadku ubiegania się o przyznanie świadczenia z pomocy społecznej po raz kolejny, a także gdy nastąpiła zmiana danych zawartych w wywiadzie, pracownik socjalny sporządza aktualizację wywiadu środowiskowego. W przypadku osób korzystających ze stałych form pomocy aktualizację sporządza się nie rzadziej niż co 6 miesięcy, mimo braku zmiany danych.
Wywiad środowiskowy przeprowadza pracownik socjalny
Należy pamiętać, że rodzinny wywiad środowiskowy jest przeprowadzany przez pracownika socjalnego. Jego obowiązkiem jest sprawdzenie każdego zgłoszenia o konieczności udzielenia pomocy. Co ważne, może on również wszcząć postępowanie o udzielenie pomocy z urzędu. Wywiad przeprowadza się w miejscu zamieszkania osoby lub rodziny albo w miejscu ich pobytu. Powinien być on przeprowadzany w dniach roboczych, w godzinach pracy ośrodka pomocy społecznej lub powiatowego centrum pomocy rodzinie albo w innym terminie uzgodnionym z osobą lub rodziną, za zgodą kierownika jednostki organizacyjnej pomocy społecznej. Jeżeli osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia przebywa w szpitalu, wówczas kierownik ośrodka pomocy społecznej zwraca się do dyrektora szpitala o przeprowadzenie wywiadu przez zatrudnionego tam pracownika socjalnego albo o umożliwienie przeprowadzenia wywiadu przez pracownika socjalnego ośrodka pomocy społecznej. W przypadku zaś, gdy taka osoba mieszka w domu opieki społecznej taki wywiad może przeprowadzić pracownik socjalny tego domu. Trzeba mieć na uwadze, że pracownik socjalny przeprowadzający wywiad, powinien okazać legitymację pracownika socjalnego. Aby uzyskać wszystkie konieczne informacje ma on prawo żądać przedstawienia różnych dokumentów, np. dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość, skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka lub książeczki zdrowia dziecka, decyzji właściwego organu w sprawie renty, emerytury, świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, uposażenia w stanie spoczynku, renty strukturalnej oraz renty socjalnej, orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zaświadczenia albo oświadczenia o wysokości wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia, zawierającego informacje o wysokości potrąconej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie chorobowe, decyzji organów przyznających świadczenia pieniężne itp. Pracownik socjalny może także domagać się od osoby lub rodziny ubiegającej się o pomoc złożenia, pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, oświadczenia o dochodach i stanie majątkowym. Należy pamiętać, że odmowa złożenia oświadczenia jest podstawą wydania decyzji o odmowie przyznania świadczenia. Świadczenie nie zostanie przyznane również w sytuacji, gdy osoba ubiegająca się o pomoc odmówi przeprowadzenia wywiadu środowiskowego. Oczywiście pracownik socjalny jest obowiązany zachować w tajemnicy informacje uzyskane w toku czynności zawodowych, także po ustaniu zatrudnienia. Co istotne, rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadza się z osobami, które mają być objęte pomocą, a nie wśród sąsiadów, czy osób zamieszkujących w danej dzielnicy lub miejscowości.
Co ustala się w czasie wywiadu?
Przeprowadzając rodzinny wywiad środowiskowy, pracownik socjalny bierze pod uwagę przede wszystkim cechy, sytuację osobistą, rodzinną, dochodową i majątkową osoby samotnie gospodarującej lub osób w rodzinie, mogące mieć wpływ na rodzaj i zakres przyznawanej mu pomocy. Wywiad środowiskowy zawiera dane osoby, z którą przeprowadza się wywiad oraz dane o rodzinie. W jego trakcie pracownik socjalny ustala łączny dochód w rodzinie oraz stałe, miesięczne wydatki w ciągu miesiąca, opisuje sytuację mieszkaniową, sytuację rodzinną osób wspólnie zamieszkujących, między innymi ustala, czy w rodzinie występuje przemoc, konflikty i kłopoty wychowawcze z dziećmi. Podczas wywiadu trzeba również ustalić sytuację zawodową oraz zdrowotną rodziny (np. czy ktoś jest bezrobotny, niepełnosprawny czy uzależniony). Pracownik socjalny określa także potrzeby i oczekiwania osoby, czy rodziny zgłoszone w czasie jego przeprowadzania, ocenia całą sytuację, wyciąga wnioski oraz sporządza plan pomocy i działań na rzecz osoby lub rodziny.
Podstawa prawna:
– art. 107 Ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013r., poz. 182 ze zm.),
– Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 czerwca 2012r. sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego (Dz. U. z 2012r., poz. 712).
