Zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci:
– osoby mającej ustalone prawo do emerytury lub renty,
– osoby mającej ustalone prawo do emerytury pomostowej,
– ubezpieczonego, w tym ubezpieczonego z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia,
– osoby mającej ustalone prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
– członka rodzin osób wymienionych powyżej,
– osoby, która zmarła w okresie pobierania zasiłku chorobowego albo świadczenia rehabilitacyjnego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia,
– osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania,
– cywilnej niewidomej ofiary działań wojennych pobierającej świadczenie pieniężne,
– osoby pobierającej świadczenie przedemerytalne lub zasiłek przedemerytalny oraz członka jego rodziny,
– osoby pobierającej rentę socjalną,
– osoby, która zmarła wskutek wypadku lub choroby zawodowej powstałych w szczególnych okolicznościach,
– osoby pobierającej rentę z tytułu wypadku lub choroby zawodowej powstałych w szczególnych okolicznościach oraz członka jego rodziny.
Za członków rodziny uważa się dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione,
inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości (w tym również w ramach rodziny zastępczej), wnuki i rodzeństwo, małżonek (wdowa i wdowiec), rodzice, w tym ojczym, macocha oraz osoby przysposabiające.
Zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości 4000 zł.
Jest to nowa wysokość zasiłku, która obowiązuje od dnia 1 marca 2011 roku. Obecna kwota 4000 zł jest kwotą stałą, wcześniej zasiłek pogrzebowy wynosił 200 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia obowiązującego w dniu śmierci osoby, której koszty pogrzebu zostały poniesione. Kwota zasiłku pogrzebowego jest wolna od podatku dochodowego.
Świadczenie to przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu i to ona składa do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wniosek o wypłatę zasiłku.
Wniosek taki może złożyć także pracodawca zmarłego, dom pomocy społecznej, gmina, powiat, osoba prawna kościoła lub związku wyznaniowego, jeżeli pokryły koszty pogrzebu. W razie poniesienia kosztów pogrzebu przez więcej niż jedną osobę lub podmiot, o którym wyżej mowa, zasiłek pogrzebowy ulega podziałowi między te osoby lub podmioty – proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu. Osoba lub podmiot występujący o przedmiotowe świadczenie powinna dostarczyć do ZUS lub KRUS:
- wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego (druk ZUS Z-12; KRUS SR-26),
- skrócony odpis aktu zgonu,
- dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo (skrócone odpisy aktów stanu cywilnego lub dowody osobiste),
- oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu, a jeżeli oryginały zostały złożone w banku -kopie rachunków potwierdzone przez bank,
- zaświadczenie płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniu rentowemu w dniu śmierci (w przypadku gdy zmarła osoba ubezpieczona lub członek rodziny osoby ubezpieczonej), nie dotyczy to osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz osób z nimi współpracujących.
Jeżeli pogrzeb organizowany był na koszt państwa, organizacji politycznej lub społecznej, wymagane jest zaświadczenie właściwego organu administracji państwowej lub organizacji stwierdzające pokrycie kosztów pogrzebu oraz rachunki kosztów poniesionych przez osobę występującą z wnioskiem o zasiłek pogrzebowy. Akt zgonu wydaje urząd stanu cywilnego na podstawie dowodu osobistego zmarłego, dowodu osobistego członka rodziny i karty zgonu, wystawionej przez lekarza stwierdzającego śmierć.Wniosek o zasiłek pogrzebowy wraz z innymi wymaganymi dokumentami należy złożyć w jednostce ZUS właściwej według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o to świadczenie.
Należy pamiętać, że prawo do zasiłku pogrzebowego w razie niezgłoszenia wniosku o jego wypłatę wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje. Jeżeli zgłoszenie wniosku w terminie było niemożliwe z powodu późniejszego odnalezienia zwłok lub zidentyfikowania osoby zmarłej, prawo do zasiłku wygasa po upływie 12 miesięcy od daty sporządzenia aktu zgonu. Wymagane jest potwierdzenie tych okoliczności zaświadczeniem Policji lub prokuratury albo odpisem zupełnym aktu zgonu. Wypłata zasiłku pogrzebowego następuje najpóźniej w terminie 30 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do przyznania prawa do zasiłku.
W Unii Europejskiej zasiłek pogrzebowy wypłacany jest tylko przez jedno państwo to, w którym zmarły był ubezpieczony.
Gdy wnioskodawca mieszka w innym państwie członkowskim UE i ubiega się o polski zasiłek pogrzebowy, składa wniosek w ZUS lub KRUS na formularzu unijnym E-124. W przypadku występowania do instytucji zagranicznych można skorzystać z pośrednictwa ZUS, który skontaktuje się w sprawie zasiłku ze swoim odpowiednikiem za granicą.
Zgodnie z art. 128 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1974r., Nr 24, poz. 141 ze zm.) małżonkowi zmarłego oraz innym członkom rodziny spełniającym warunki do uzyskania renty rodzinnej przysługuje odprawa pośmiertna. Przysługuje ona od pracodawcy w sytuacji, gdy śmierć pracownika nastąpiła w czasie trwania stosunku pracy lub po jego rozwiązaniu, w czasie pobierania zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby. W razie zatrudnienia zmarłego u kilku pracodawców, odprawę powinien wypłacić każdy z nich. Pracodawca jest zwolniony z obowiązku wypłaty odprawy pośmiertnej tylko wtedy gdy zawarł umowę ubezpieczenia pracownika na życie, na skutek czego w razie jego śmierci osoby uprawnione otrzymają odszkodowanie nie niższe niż odprawa Jeżeli odszkodowanie jest niższe od odprawy pośmiertnej, pracodawca jest obowiązany wypłacić rodzinie kwotę stanowiącą różnicę między tymi świadczeniami. Na wysokość odprawy ma wpływ staż pracy zmarłego w danym zakładzie pracy. Jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat, rodzinie należy się odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. W przypadku zatrudnienia dłuższego niż 10 lat świadczenie przysługuje w kwocie dwumiesięcznego wynagrodzenia. W sytuacji, gdy staż pracy zmarłego pracownika wynosił co najmniej 15 lat wypłacane jest sześciomiesięczne wynagrodzenie. Jeżeli do odprawy uprawnionych jest więcej osób, pracodawca ma obowiązek wypłacić ją w pełnej wysokości, dzieląc odprawę na równe części pomiędzy wszystkich uprawnionych członków rodziny. W przypadku, gdy po zmarłym pracowniku pozostała tylko jedna osoba uprawniona pracodawca wypłaca połowę wyliczonej odprawy pośmiertnej.
