Wspólne rozliczenie podatku dochodowego przez małżonków jest korzystne, nie tylko ze względu na to, że stanowi istotne uproszczenie formalności z nim związanych (nie jest bowiem koniecznym wypełnianie dwóch osobnych deklaracji podatkowych), ale też pozwalana na obniżenie wysokości podatku.
Podatek naliczany od połowy sumy dochodów
Korzyść finansowa z takiego rozliczenia wynika ze specyfiki metody ustalania wysokości podatku dochodowego, a dokładniej z tego, że wartość podatku oblicza się w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów. Małżonkowie powinni przy tym pamiętać, że każdy z nich może zmniejszyć swój dochód o przewidziane odliczenia, np. zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne albo wydatków na Internet (jeśli spełnia oczywiście ustawowe warunki).
Co najmniej 556 zł mniej do zapłaty
Biorąc pod uwagę powyższe, można stwierdzić, iż sposób ten jest szczególnie korzystny w sytuacji, gdy dochody małżonków są znacznie zróżnicowane. W niektórych przypadkach taki sposób rozliczenia pozwala nawet na uniknięcie wejścia przez jednego z podatników w wyższy próg podatkowy.
Przykład:
1. Dochody małżonków w 2011 roku wyniosły odpowiednio 90 000 zł (po możliwych odliczeniach) oraz 0 zł. Rozliczając dochody samodzielnie małżonek, który uzyskał dochód musi przeznaczyć 16 270 zł na podatek. Korzystając ze wspólnego rozliczenia obciążenie z tytułu podatku dochodowego wyniesie 15 088 zł. Dzięki wspólnemu rozliczeniu małżonkowie zyskają 1182 zł.
2. Dochody małżonków w 2011 roku wyniosły: 45 000 zł (po możliwych odliczeniach) oraz 0 zł. Dokonując wspólnego rozliczenia zyskają 556 zł. Na podstawie tego porównania można zauważyć, że w przypadku, gdy dochody jednego z małżonków w trakcie roku podatkowego przekroczyły I próg skali podatkowej i koniecznym jest uregulowanie podatku według stawki 32% od nadwyżki, wspólne rozliczenie może pozwolić na „na powrót” do stawki 18%.
Brak możliwości rozliczenia straty
Pomimo, iż przepisy prawa podatkowego dopuszczają możliwość wspólnego rozliczenia podatku dochodowego, gdy jedno z małżonków nie uzyskuje dochodów, może zdarzyć się również sytuacja, gdy osiągnięta została strata podatkowa. Niestety w takim przypadku brak jest podstaw do odliczenia jej z dochodów drugiego małżonka, co wynika z zasady przyporządkowania straty do podatnika. Oznacza to, że podlega ona odliczeniu wyłącznie u podatnika, który ją poniósł i nie można jej kompensować dochodem małżonka, nawet jeżeli pochodzi ona z tego samego źródła przychodów.
Uwaga! Nie wyklucza to jednak wspólnego rozliczenia. W razie uzyskania straty podatkowej, dla wspólnego rozliczenia podatku w praktyce przyjęło się uznawać dochód w kwocie 0 zł.
Warunki niezbędne dla wspólnego rozliczenia
Przypomnijmy krótko, jakie warunki trzeba spełnić by z tej preferencji skorzystać. Wspólne rozliczenie zostało przewidziane w zasadzie dla osób, które mają w Polsce miejsce zamieszkania ale jest też możliwość skorzystania z tej preferencji, gdy małżonkowie (jeden z nich) mają miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii (należy jednak spełnić dodatkowe warunki: 75% łącznych przychodów muszą uzyskać w Polsce i potrzebny jest certyfikat rezydencji dokumentujący miejsce zamieszkania). Wspólnie rozliczą się te osoby, które pozostawały w związku małżeńskim przez cały rok. Co więcej, musi istnieć pomiędzy nimi wspólność majątkowa. Separacja orzeczona wyrokiem sądu lub też zniesienie wspólności majątkowej w postaci intercyzy uniemożliwia skorzystanie z tego udogodnienia.
Kolejnym istotnym wymogiem, warunkującym rozliczenie podatku dochodowego na zasadach preferencyjnych jest właściwy dobór form opodatkowania przez małżonków. Prawo do odliczenia daje bowiem opodatkowanie skalą podatkową (opodatkowanie jednego z nich 19% podatkiem liniowym, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych czy kartą podatkową wyklucza możliwość wspólnego rozliczenia. Wyjątek stanowią dochody, podlegające opodatkowaniu ryczałtem z najmu, o ile nie są to jedyne dochody małżonka). Trzeba również pamiętać, żeby złożyć zeznanie do końca kwietnia. Opóźnienie i to nawet jednodniowe wyklucza bowiem możliwość wspólnego rozliczenia.
Elżbieta Węcławik, Tax Care
Małgorzata Jawińska, księgowa Tax Care
