Amortyzacji podlegają m.in., stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
1) budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
2) maszyny, urządzenia i środki transportu,
3) inne przedmioty
– o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1, zwane środkami trwałymi (art. 16a ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – tekst jedn. Dz.U. z 2011 r., nr 74, poz. 397, z późn. zm., dalej: u.p.d.o.p.).
Powyższy przepis wskazuje, że jednym z warunków, jakie decydują o amortyzacji budynku jest jego kompletność i zdatność do użytku w dniu przyjęcia do używania. Oznacza to, że nie jest możliwe amortyzowanie części budynku, który nie stanowi całości.
Aby amortyzować budynek musi być on nie tylko zdatny i kompletny do użytku, ale także musi nastąpić jego oddanie do użytkowania. Kwestie związane z oddawaniem budynków do użytku są uregulowane w przepisach ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r., nr 243, poz. 1623, z późn. zm.).
Przepis art. 54 Prawa budowlanego przewiduje, że do użytkowania obiektu budowlanego, na którego wzniesienie jest wymagane pozwolenie na budowę można przystąpić, po zawiadomieniu właściwego organu o zakończeniu budowy, jeżeli organ ten, w terminie 21 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, nie zgłosi sprzeciwu w drodze decyzji. Z kolei art. 55 Prawa budowlanego stanowi, że przed przystąpieniem do użytkowania obiekt budowlanego należy uzyskać pozwolenie na budowę, jeśli m.in. przystąpienie do użytkowania obiektu budowlanego ma nastąpić przed wykonaniem robót budowlanych.
Przechodząc na grunt przepisów podatkowych należy stwierdzić, że w świetle powyższego amortyzację budynku podatnik może rozpocząć po upływie 21 dni od dnia zawiadomienia właściwego organu o zakończeniu ma prawo ujęcia budynku w ewidencji środków trwałych, o ile organ dopuszczający budynek do użytkowania nie zgłosi sprzeciwu. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji (art. 16h ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p.).
Przy prowadzeniu działalności gospodarczej zdarzają się sytuacje, że podatnik zamierza amortyzować budynek, który jest oddawany do użytku w częściach. Na podstawie przepisu art. 16 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p. budynek jest kompletny i zdatny do użytku dopiero na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na użytkowanie, wydanej przez organ nadzoru budowlanego na podstawie przepisów ustawy Prawo budowlane. Przed wydaniem decyzji organ nadzoru budowlanego przeprowadza obowiązkowo kontrole obiektu budowlanego, oceniając jego kompletność i zdatność do użytkowania (art. 59a prawa budowlanego). Organ nadzoru budowlanego przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na użytkowanie może też nakazać inwestorowi wykonanie określonych dodatkowych robót budowlanych (art. 59 ust. 3 Prawa budowlanego).
W konsekwencji oznacza to, że budynek jest kompletny i zdatny do użytku, dopiero gdy jeżeli organ nadzoru budowlanego udzieli inwestorowi pozwolenia na jego użytkowanie, co oznacza, że wprowadzenie budynku do ewidencji środków trwałych może nastąpić dopiero po uzyskaniu decyzji (ostatecznej) udzielającej pozwolenia na użytkowanie całego budynku. Warto przytoczyć w tym miejscu wyrok Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie z dnia 10 lutego 2011 r., sygn. akt I SA/Ol 818/10, w którym sąd ten stwierdził, że pod pojęciem „kompletność i zdatność do użytkowania" należy rozumieć zarówno sprawność techniczną, a więc stan, w którym rzecz (obiekt) posiada wymagane elementy konstrukcyjne pozwalające na funkcjonowanie zgodnie z przeznaczeniem, jak i spełnienie wymogów prawnych, potwierdzone stosownymi zezwoleniem, pozwoleniem, atestem, homologacją lub podobnymi aktami, pozwalającymi na legalne użytkowanie. W podobnym tonie wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku z dnia 13 września 2006 r., sygn. akt II FSK 1103/05 orzekł, że aby koszty zakupu budynku stanowiły koszty uzyskania przychodów i podlegały odliczeniu poprzez odpisy amortyzacyjne budynek ten musi być kompletny i zdatny do użyczenia, a nadto nie może mieć dowolnego przeznaczenia, lecz takie, które jednoznacznie umożliwia jego wykorzystanie w prowadzonej przez podatnika działalności.
Warto też podkreślić, że także budynki w stanie surowym, o ile spełniają warunki kompletności i przydatności do użytkowania mogą być przez podatnika amortyzowane. Aby amortyzować budynek, w chwili jego oddania do użytkowania podatnik musi posiadać ostateczną decyzję o pozwoleniu na użytkowanie tego budynku.
