W powołanym przepisie ustawodawca upoważnił organy podatkowe do orzekania w ramach tzw. uznania administracyjnego, zatem organy te mogą, ale nie muszą, umorzyć zaległości podatkowej, to jednak decyzje wydane w tym trybie nie są dowolne. Organy obowiązane są zebrać i w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy, podjąć wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy. Jednak przepisy prawa podatkowego, posługując się pojęciami „ważnego interesu podatnika” lub „interesu publicznego”, jednocześnie ich nie definiują ani też nie odsyłają do innych aktów prawnych.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku z dnia 21 września 2010 r. , I SA/Bd 619/10, ustalił że skoro umorzenie zaległości podatkowej jest instytucją nadzwyczajną, to tym samym ważny interes podatnika musi posiadać tę samą cechę, a co za tym idzie musi charakteryzować się nieprzewidywalnością i niezależnością od sposobu postępowania podatnika. Trudno o bardziej przystające do definicji nadzwyczajności zdarzenie niż choroba. (…) Ważny interes podatnika występuje w sytuacjach szczególnych, w których niemożność uregulowania zaległości podatkowych jest spowodowana przypadkami losowymi, takimi jak: klęski żywiołowe powodujące utratę majątku, trwała niezdolność zarobkowania wywołana chorobą, kalectwo, itp. Są to oczywiście tylko przykładowe sytuacje.
Trafnie również wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia z dnia 19 stycznia 2011 r., I SA/Po 482/10, stwierdzając że ważnego interesu podatnika, będącego jedną z przesłanek udzielenia ulgi w postaci umorzenia zaległości podatkowej, nie można utożsamiać z subiektywnym przekonaniem podatnika o potrzebie umorzenia zaległości podatkowej. Przeciwnie, przyjmuje się, że przez ważny interes podatnika należy rozumieć nadzwyczajne względy, które mogłyby zachwiać podstawami egzystencji podatnika oraz, że umorzenie zaległości podatkowych lub odsetek uzasadnione będzie jedynie w takich wypadkach, które są spowodowane działaniem czynników na które podatnik nie może mieć wpływu, i które są niezależne od sposobu jego postępowania.
W świetle rozumowania sądów administracyjnych trzeba przyznać, że choroba może być powodem umorzenia zaległości podatkowej, o ile sytuacja zdrowotna podatnika wnioskującego o ulgę w postaci umorzenia zaległości podatkowych jest wyjątkowo ciężka i zostanie potwierdzona w dokumentacji medycznej.
