Aby uzyskać Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego należy złożyć – w przypadku studenta: wniosek o wydanie EKUZ, zaświadczenie o odbywaniu studiów w innym państwie członkowskim oraz dokumenty potwierdzające ubezpieczenie zdrowotne w NFZ. Natomiast w przypadku pracownika oddelegowanego należy złożyć formularz E101 lub E102 w przypadku krajów członkowskich EFTA i dokument przenośny A1 w przypadku krajów członkowskich UE.
Od dnia 1 maja 2010 r. osoba, która prowadzi działalność gospodarczą w jednym kraju członkowskim – w tym także działalność rolniczą – udająca się do innego kraju członkowskiego Unii Europejskiej w celu wykonywania pracy najemnej podlega ustawodawstwu kraju, w którym wykonywana jest praca najemna. W przypadku członków rodziny pracowników wysłanych: wniosek o wydanie EKUZ i dokument potwierdzający zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego jako członka rodziny.
W sytuacji, gdy członek rodziny zamieszkuje w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej i nie jest zgłoszony do ubezpieczenia w NFZ, kartę EKUZ można wydać tylko w przypadku, jeżeli osoby te zostały uznane za członka rodziny w państwie zamieszkania zgodnie z art. 1 pkt. i) rozporządzenia 883/04, a więc mają zarejestrowany w miejscu zamieszkania dokument uprawniający (E106, E109, E121 lub odpowiadającym im dokument przenośny S1). Formularze E101/A1 nie są wydawane na rzecz polskich pracowników wysłanych do pracy w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub EFTA przez Oddziały Wojewódzkie NFZ. W związku z tym, wszelkie pytania dotyczące sposobu uzyskiwania tych zaświadczeń należy kierować do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Z informacji przekazanych do NFZ wynika, że formularz E101/ A1 wydawany jest wyłącznie na wniosek pracodawców, którzy oddelegowują swoich pracowników do pracy w innych państwach członkowskich UE i EFTA.
Formularz E102, wydany przez instytucję w państwie wykonywania pracy przez polskiego pracownika wysłanego, informuje, że pracownik ten uzyskał zgodę tej instytucji na przedłużenie zwolnienia ze stosowania wobec niego ustawodawstwa z zakresu zabezpieczenia społecznego tego państwa. Należy jednak pamiętać o tym, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wydaje tego formularza w stosunku do polskich pracowników oddelegowanych przez swoich pracodawców do innych państw członkowskich.
Wniosek do Oddziału NFZ o wydanie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego składa ubezpieczony (osoba samodzielnie zarobkująca) lub pracodawca (w przypadku pracowników). Następnie oddział NFZ wystawia Kartę na podstawie formularza E101 lub E102 / A1 i weryfikuje dane w Centralnym Wykazie Ubezpieczonych. Pracownicy wysłani, którzy otrzymali formularz E 101/A1 na okres dłuższy niż 12 miesięcy, mogą wnioskować do Oddziału NFZ o wydanie formularza E 106.
