Co do zasady, fiskus musi pisemnie powiadomić podatnika o swoim zamiarze sprawdzenia, czy należycie wywiązuje się on ze swoich obowiązków podatkowych. Kontrola podatkowa może być wszczęta nie wcześniej niż po tygodniu od dnia doręczenia zawiadomienia – w tym czasie podatnik może skorygować błędy i sprostować ewentualne nieścisłości w dokumentacji. Nie zawsze jednak tak będzie. Urząd rozpocznie kontrolę bez uprzedniego zawiadomienia o niej, jeśli czynności kontrolne są niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego lub gdy są konieczne do zabezpieczenia dowodów ich dokonania.
Okoliczności sprzyjające niezapowiedzianej wizycie
Przede wszystkim kontrola podatkowa bez wcześniejszego uprzedzenia jest możliwa, gdy:
- dotyczy opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych,
- jest związana z zasadnością zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług,
- ma być podjęta w oparciu o informacje uzyskane na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu,
- dotyczy niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej,
- ma charakter doraźny dotyczący ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, użytkowania kasy rejestrującej lub sporządzania spisu z natury.
Podejrzany podatnik
Niezapowiedziana kontrola może spotkać także podatnika, wobec którego urząd skarbowy dysponuje informacją, że został on prawomocnie skazany za popełnienie przestępstwa skarbowego, przestępstwa wynikającego z ustawy o rachunkowości, przestępstwa skierowanemu przeciwko obrotowi gospodarczemu lub za popełnienie wykroczenia ze względu na utrudnianie kontroli. Dotyczy to również podatników, którzy są zobowiązani w postępowaniu egzekucyjnym w administracji, a także gdy nie posiadają adresu siedziby firmy, przez co uniemożliwione jest doręczenie stosownych pism z urzędu.
Kontrolujący ma natomiast obowiązek niezwłocznie po zjawieniu się u podatnika poinformować go, dlaczego nie został uprzedzony o kontroli. Uzasadnienie braku przyczyny doręczenia zawiadomienia musi zawrzeć także w książce kontroli i protokole kontroli.
Katarzyna Miazek, Tax Care
Katarzyna Więsik, księgowa Tax Care
