Upoważniony przedsiębiorca (AEO) jest to przedsiębiorca posiadający jedno ze świadectw AEO, o którym mowa w art. 14 a Rozporządzenia Wykonawczego:
– świadectwo AEO – uproszczenia celne,
– świadectwo AEO – bezpieczeństwo i ochrona,
– świadectwo AEO – uproszczenia celne/bezpieczeństwo i ochrona.
Status AEO może zostać udzielony każdemu przedsiębiorcy posiadającemu siedzibę na obszarze celnym Wspólnoty spełniającemu warunki i kryteria, o których mowa w art. 5a ust. 2 Wspólnotowego Kodeksu Celnego, czyli: odpowiednie przestrzeganie wymogów celnych, odpowiedni system zarządzania ewidencjami handlowymi i, gdzie zachodzi taka potrzeba, ewidencjami transportowymi, który umożliwia właściwą kontrolę celną, udokumentowana wypłacalność, gdzie ma zastosowanie, odpowiednie standardy bezpieczeństwa i ochrony. Powyższe warunki i kryteria, badane przez organy celne w toku procedury o wydanie świadectwa AEO, zostały szczegółowo rozpisane w art. 14h – art. 14k Rozporządzenia Wykonawczego.
Status AEO przyznany w jednym państwie członkowskim Unii Europejskiej jest uznawany w całej Wspólnocie. Uprawnia on do korzystania z ułatwień odnoszących się do kontroli celnej dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony i/lub z uproszczeń przewidzianych w ramach przepisów celnych. W zakresie kontroli celnej dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony przedsiębiorca może korzystać z następujących ułatwień:
– podlega mniejszej niż inni przedsiębiorcy liczbie kontroli fizycznej i kontroli dokumentów,
– w przypadku wytypowania go do kontroli przeprowadzana jest ona w sposób priorytetowy,
– uprawnienia do wcześniejszego powiadomienia o wytypowaniu przesyłki do kontroli,
– uprawnienia do składania przywozowej deklaracji skróconej z ograniczonym zakresem danych bezpieczeństwa,
– możliwości wnioskowania o przeprowadzenie kontroli w innym miejscu niż urząd celny.
W sytuacji złożenia przez AEO wniosku o stosowanie uproszczeń enumeratywnie wymienionych w art. 14b ust. 1 Rozporządzenia Wykonawczego organy celne nie badają ponownie tych warunków, które już były badane przy przyznawaniu świadectwa AEO.
Z dniem 1 stycznia 2009 r. nastąpiła zmiana właściwości w zakresie organów orzekających w sprawie statusu AEO. Zgodnie z art. 70 ust. 1 pkt 1) ustawy Prawo celne w brzmieniu nadanym art. 1 ustawy z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Prawo celne oraz ustawy – Kodeks karny skarbowy (Dz. U. Nr 215, poz. 1355) dyrektor każdej izby celnej będzie właściwy do prowadzenia postępowania w sprawie statusu AEO. Zatem od dnia 1 stycznia 2009 r. podmiot występujący o przyznanie statusu AEO powinien skierować wniosek do właściwego miejscowo dyrektora izby celnej. Wszczęte i niezakończone do dnia 31 grudnia 2008 r. postępowania dot. przyznania statusu AEO będą nadal prowadzone na dotychczasowych zasadach przez organ, który wszczął postępowanie, tj. odpowiednio dyrektora Izby Celnej w Warszawie, dyrektora Izby Celnej w Szczecinie oraz dyrektora Izby Celnej we Wrocławiu. Jest to zgodne z art. 5 tejże ustawy stanowiącym, iż postępowania w sprawie o przyznanie statusu upoważnionego przedsiębiorcy, o którym mowa w art. 5a Wspólnotowego Kodeksu Celnego, wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie ustawy, prowadzą organy właściwe na podstawie dotychczasowych przepisów.
