Rzecznik Praw Obywatelskich zakwestionował właśnie przepis art. 14o § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, który stanowi: „w razie niewydania interpretacji indywidualnej w terminie określonym w art. 14d uznaje się, że w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin wydania interpretacji, została wydana interpretacja stwierdzająca prawidłowość stanowiska wnioskodawcy w pełnym zakresie” (tzw. milcząca interpretacja). Jak zostało wspomniane na początku, zgodnie zaś z art. 14d Ordynacji podatkowej, interpretację indywidualną wydaje się bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku. Do tego terminu jednak nie są wliczane terminy przewidziane w regulacjach prawa podatkowego dla dokonania określonych czynności oraz okresy opóźnień spowodowane z przyczyn niezależnych od organu – w tym z winy wnioskodawcy.
Rzecznik Praw Obywatelskich powołał się na uchwałę Izby Finansowej Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14 grudnia 2009 r. (sygn. akt II FPS 7/09), w której sąd uznał, że w stanie prawnym obowiązującym od 1 lipca 2007 r. pojęcie „niewydanie interpretacji" użyte w art. 14 o § 1 Ordynacji podatkowej nie oznacza braku jej doręczenia w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku. Co więcej, słowo „wydać” w języku powszechnym ma wiele znaczeń, używanych w zależności od kontekstu, w którym występuje. W języku prawnym – w odniesieniu w szczególności do orzeczeń, zarządzeń czy innych aktów indywidualnych (np. zaświadczeń) – „wydać” oznacza przede wszystkim sporządzić (wystawić) dokument. Natomiast wydać interpretację indywidualną – w myśl art. 14b i 14d Ordynacji podatkowej, to sporządzić pisemną informację, jak należy rozumieć bądź stosować przepisy prawa podatkowego w przedstawionym przez zainteresowanego zaistniałym bądź oczekiwanym stanie faktycznym. Zatem w pojęciu „wydanie interpretacji” nie mieści się więc jej doręczenie. Naczelny Sąd Administracyjny utożsamił zatem wydanie interpretacji z faktem jej sporządzenia przez organ na piśmie oraz opatrzeniem datą i podpisem upoważnionej osoby, a nie z faktem zakomunikowania jej adresatowi. Oznacza to, że przez niewydanie interpretacji indywidualnej w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku przez organ podatkowy należy rozumieć niesporządzenie jej w tym terminie na piśmie przez organ podatkowy. W konsekwencji tego, działając w zaufaniu do instytucji „milczącej" interpretacji wnioskodawca może nie mieć świadomości, że w jego sprawie została sporządzona, lecz jeszcze nie została mu doręczona, interpretacja indywidualna pozbawiająca go ochrony przewidzianej przepisami ordynacji podatkowej. W ten sposób, jak podkreślił wnioskodawca, art. 14 o § 1 Ordynacji podatkowej traci swój gwarancyjny charakter.
W dniu 25 września 2014 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący ordynacji podatkowej w kwestii tzw. milczącej interpretacji. Trybunał uznał, że zakwestionowany przez Rzecznika Praw Obywatelskich przepis ordynacji podatkowej w zakresie w jakim pojęcie „niewydanie interpretacji” nie oznacza braku jej doręczenia w terminie określonym w art. 14d tej ustawy jest zgodny z konstytucją. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 14o § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa rozumiany w ten sposób, że pojęcie „niewydanie interpretacji” nie oznacza braku jej doręczenia w terminie określonym w art. 14d powołanej ustawy, jest zgodny z zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny przypomniał, że obowiązkiem organów władzy publicznej jest przyjmowanie jako wiążącej takiej wykładni przepisów, która nadaje im znaczenie niesprzeczne z konstytucją i w jak największym stopniu zapewniające realizację norm konstytucyjnych. Ponadto, Trybunał podkreślił, że akceptacja normy, w której świetle wydanie interpretacji indywidualnej w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku to jej sporządzenie przed upływem tego okresu, a nie – jak uważa Rzecznik Praw Obywatelskich – doręczenie dokumentu adresatowi, sprzyja realizacji konstytucyjnej zasady określoności przepisów prawa. Należy wskazać, że wynika to w szczególności z tego, że jednemu pojęciu umiejscowionemu w różnych przepisach tego samego aktu normatywnego nadaje się identyczne znaczenie. Gwarantuje to bezpieczeństwo prawne jednostki polegające na stabilności interpretacji danego określenia w ramach całej regulacji prawnej. Odnosi się to do pojęcia „wydania” aktu, czyli np. interpretacji indywidualnej, decyzji administracyjnej, czy też zaświadczenia – które w każdym przypadku należy odróżnić od kolejnego pojęcia występującego w przepisach, a mianowicie doręczenia tego dokumentu.
Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że o dochowaniu terminu załatwienia „sprawy interpretacji” określonego w art. 14d Ordynacji podatkowej przesądza moment sporządzenia interpretacji indywidualnej zgodnie z wymogami określonymi w art. 14c Ordynacji podatkowej Przyjęcie takiego znaczenia analizowanej regulacji jest spójne z oceną analogicznej kwestii obliczania terminu załatwienia sprawy na gruncie art. 139 ordynacji podatkowej odnoszącego się do jurysdykcyjnego postępowania podatkowego.
Co więcej, Trybunał Konstytucyjny zauważył, że przyjęciu zaproponowanej w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. akt II FPS 7/09) wykładni art. 14o Ordynacji podatkowej nie stoi na przeszkodzie, a raczej nawet sprzyja – również charakter prawny interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.
Na tle niniejszej sprawy Trybunał Konstytucyjny zadecydował o równoczesnym zasygnalizowaniu Sejmowi RP potrzeby podjęcia działań legislacyjnych związanych z koniecznością wprowadzenia urzędowej formy komunikowania podatnikowi, że interpretacja indywidualna w jego sprawie została wydana (sporządzona i podpisana) przed upływem 3 miesięcy od otrzymania wniosku oraz o tym, czy jest ona pozytywna czy negatywna dla podatnika.
Podstawa prawna:
art. 14 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. 1997 nr 137 poz. 926),
wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 września 2014 r., sygn. akt K 49/12
