Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz. U. Nr 116, poz. 1207, z późn. zm.) pracownicze programy emerytalne mogą być prowadzone w formie funduszu emerytalnego, umowy o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do funduszu inwestycyjnego, umowy grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń w formie grupowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym lub zarządzania zagranicznego. Art. 24 ust. 1 ustawy o pracowniczych programach emerytalnych stanowi, że pracodawca jest odpowiedzialny za założenie oraz prawidłową realizację programu, w tym przede wszystkim do finansowania składki podstawowej.
W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Jednocześnie w przepisach art.15 ust. 1b-1h oraz ust. 1q tej ustawy uregulowane zostały szczególne rodzaje wydatków, których poniesienie uprawnia do zaliczenia ich do kosztów podatkowych. Umieszczenie tego rodzaju wydatków w odrębnych ustępach art. 15 ustawy miało m. in. na celu wyeliminowanie wątpliwości, jakie mogą pojawiać się przy kwalifikowaniu tego rodzaju wydatków do kosztów podatkowych. Wydatkami tymi są m.in. wydatki poniesione przez pracodawcę na zapewnienie prawidłowej realizacji pracowniczego programu emerytalnego w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych (art. 15 ust. 1d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych). Wobec tego przepis art. 15 ust. 1d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi podstawę do zaliczania do kosztów podatkowych wydatków – w tym składek podstawowych – ponoszonych przez pracodawców w ramach realizowanych pracowniczych programów emerytalnych, bez względu na formę w jakich są one prowadzone, zatem dotyczy to także opłacanej przez pracodawców składki na pracowniczy program emerytalny prowadzony w formie grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń.
Skoro składki podstawowe opłacane w ramach pracowniczych programów emerytalnych – w tym realizowanych w formie grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń, kwalifikowane są do kosztów podatkowych w oparciu o postanowienia art. 15 ust. 1d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, to tym samym do składek związanych z tego rodzaju ubezpieczeniem nie mają zastosowania ograniczenia wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 59 tej ustawy, czyli m. in. wymagany 5-letni okres uczestnictwa w ubezpieczeniu. Oznacza to, że przepis art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dotyczy innej kategorii grupowych ubezpieczeń na życie zawieranych przez pracodawcę na rzecz pracowników, niż te które zawierane są w ramach pracowniczych programów emerytalnych. Stanowisko takie prezentowane jest także przez orzecznictwo.
W związku z tym należy stwierdzić, że opłacane przez pracodawców na rzecz pracowników składki podstawowe w ramach pracowniczych programów emerytalnych, zaliczane są do kosztów podatkowych na podstawie art. 15 ust. 1d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Analogicznym przepisem, w przypadku pracodawców rozliczających się z podatku dochodowego na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest przepis art. 22 ust. 1b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.).
