Wątpliwości dotyczące rozliczania zagranicznych emerytur wyjaśnia ekspert, Wojciech Garczyński, doradca podatkowy w Baker Tilly Poland.
Od emerytur zagranicznych w ciągu roku podatkowego należy rozliczać zaliczki na PIT. Jeżeli świadczenia uzyskiwane są za pośrednictwem polskiego banku (zagraniczna instytucja przysyła emeryturę na rachunek w polskim banku), wówczas to właśnie on będzie płatnikiem dla tych zaliczek. W innej sytuacji do rozliczania zaliczki zobowiązany jest sam podatnik-emeryt.
Uniknąć podwójnego opodatkowania
Powyższe uzupełniają przepisy umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Zasadą z nich wynikającą jest opodatkowanie emerytury w kraju zamieszkania, czyli w tym przypadku wyłącznie w Polsce. Jednakże w wielu umowach zawarto szczególne zastrzeżenia dla emerytur pochodzących z systemów ubezpieczeń społecznych. Są one różnie sformułowane, ale zasadniczo przewidują, że takie świadczenia podlegają opodatkowaniu w kraju wypłaty, czyli poza Polską.
Zastrzeżenia te należy zazwyczaj odczytywać w kontekście przepisów dotyczących metod unikania podwójnego opodatkowania. W większości umów, których stroną jest Polska, do przychodu z emerytur zagranicznych ma zastosowanie metoda wyłączenia z progresją, wedle której przychód w Polsce jest zwolniony z opodatkowania, ale bierze się go pod uwagę przy obliczaniu stawki PIT. Niekiedy zastosowanie ma metoda zaliczenia proporcjonalnego. Polega ona na tym, że przychód zagraniczny wykazywany jest w Polsce, ale zaliczeniu na poczet PIT podlega podatek zapłacony od emerytury za granicą, do wysokości podatku, jaki byłby należny od tego przychodu w Polsce.
W niektórych umowach powyższe zastrzeżenia skonstruowane są w taki sposób, że przychód z emerytury nie tyle jest zwolniony z PIT w Polsce, co w ogóle pozostaje poza ramami PIT. Ma to istotny wymiar praktyczny, bowiem takiego przychodu ani nie trzeba wykazywać w informacjach czy zeznaniach, ani analizować pod kątem mającej zastosowanie metody unikania podwójnego opodatkowania. Przychód taki pozostaje w ogóle poza obszarem zainteresowania organów podatkowych.
Powyższe zasady mają zastosowanie także do zagranicznych rent, np. rodzinnych (po zmarłych członkach rodziny) i wypadkowych.
Osobnym tematem jest kwestia składek na ubezpieczenie zdrowotne od zagranicznych świadczeń emerytalno-rentowych, która nie tylko ma bezpośredni wpływ na wysokość opodatkowania, ale także stanowi źródło istotnych wątpliwości przy ich stosowaniu w kontekście międzynarodowym.
Jak wynika z powyższego, podatnicy-emeryci i renciści, którzy uzyskują świadczenia z instytucji zagranicznych, powinni z dużą uwagą sprawdzać, czy oni sami albo ich banki, odpowiednio rozpoznają obowiązek podatkowy. Jeżeli błędnie naliczają PIT (gdy nie jest należny), zaistnieje podstawa do stwierdzenia i zwrotu nadpłaty. Zdecydowanie bardziej ryzykowna jest jednak sytuacja odwrotna, gdy od świadczenia nie byłby potrącany PIT. W takim przypadku organy podatkowe nie tylko będą mogły dochodzić samego zaległego podatku, ale także odsetek od powstałych zaległości. Nie można także wykluczyć, że zdecydowałyby się na postawienie zarzutów karnych skarbowych.
