Celem wprowadzenie umowy o pracę na zastępstwo było zwiększenie możliwości zatrudniania zastępcy, na krótki okres, w przypadku nieoczekiwanej, usprawiedliwionej nieobecności pracownika. W początkowym okresie ustawodawca nie wprowadził żadnego szczególnego trybu wypowiadania takich umów. Rodziło to problem związany z odpowiednią klasyfikacją danej umowy w kontekście możliwości jej wypowiedzenia – umowa na czas określony, czy umowa na wykonanie określonej pracy? Problem stanowiło także przedłużanie okresu zastępstwa i zawieranie kolejnych umów. Wprowadzenie możliwości wypowiadania umowy o zastępstwo w zasadzie rozwiązało te problemy.
W doktrynie uznaje się, że wypowiedzenie umowy o pracę na zastępstwo nie wymaga uzasadnienia (Maciej Nałęcz – Komentarz do nowelizacji kodeksu pracy C.H. Beck 2004). Takie stanowisko wynika z ratio legis całej instytucji. Umowa na zastępstwo służy zatrudnieniu tylko na okres odpowiadający nieobecności w pracy pracownika normalnie pracującego na danym stanowisku. Okres nieobecności z reguły jest trudny do przewidzenia w momencie zatrudniania pracownika zastępczego. W związku z tym, w celu uniknięcia zawyżania kosztów w przypadku wcześniejszego powrotu pracownika do pracy, uzasadnione jest umożliwienie pracodawcy szybkiej reakcji na taką sytuację poprzez wypowiedzenie umowy zastępcy.
Krótki termin wypowiedzenia daje ponadto pracodawcy możliwość zmiany pracownika zastępczego w przypadku stwierdzenia, że ten niewłaściwie wykonuje swoje obowiązki. Z drugiej strony, pracownik wykonujący pracę na podstawie umowy na zastępstwo, również ma możliwość rozwiązania takiej umowy w bardzo krótkim okresie. Dla takiego pracownika jest to o tyle korzystne, że pracując ze świadomością tymczasowości ma możliwość szukania bardziej stabilnego zatrudnienia u innego pracodawcy oraz szybkiego podjęcia innej pracy. Umowa o pracę na zastępstwo może zostać rozwiązana nie tylko za wypowiedzeniem. Zastosowanie w tym przypadku mają również inne przepisy dotyczące rozwiązywania umów o pracę, w tym:
-
porozumienie stron,
-
rozwiązanie umowy przez pracodawcę bez wypowiedzenia z winy pracownika,
-
rozwiązanie umowy przez pracodawcę za wypowiedzeniem z przyczyn dotyczących pracodawcy w przypadkach określonych przepisami tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych,
-
rozwiązanie umowy przez obie strony w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy,
-
rozwiązanie umowy przez pracownika bez wypowiedzenia.
Bartłomiej Atys
Radca prawny
Kancelaria Prawna Atys i Wspólnicy sp.k.
