Dwie grupy podatników
Nowelizacja wprowadziła pojęcie identyfikatora podatkowego, którym od tej pory jest numer PESEL bądź NIP. W ten sposób powstały dwie grupy podatników. Pierwszą z nich stanowią osoby fizyczne objęte rejestrem PESEL nieprowadzące działalności gospodarczej lub niebędące zarejestrowanymi podatnikami podatku VAT, dla których jedynym identyfikatorem podatkowym jest numer PESEL. Z kolei drugą grupę stanowią pozostałe podmioty podlegające obowiązkowi ewidencyjnemu, tj. osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, które nie są objęte rejestrem PESEL (osoby zagraniczne), osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą lub będące podatnikami podatku od towarów i usług, osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które na podstawie innych ustaw są podatnikami, płatnicy podatków oraz płatnicy składek na ubezpieczenie społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne, dla których identyfikatorem podatkowym jest właśnie numer NIP.
Zgłoszenie identyfikacyjne
Przedsiębiorcy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej, w ramach wniosku o wpis do rejestru przedsiębiorców, albo do ewidencji działalności gospodarczej, muszą złożyć zgłoszenie identyfikacyjne o nadanie numeru NIP. Warto wiedzieć, że zgłoszenia identyfikacyjnego dokonuje się jednorazowo, bez względu na rodzaj oraz liczbę opłacanych przez podatnika podatków, formę opodatkowania, liczbę oraz rodzaje prowadzonej działalności gospodarczej, a także liczbę prowadzonych przedsiębiorstw. Przedsiębiorcy podlegający wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) powinni to zrobić na nowym formularzu wniosku do rejestracji działalności gospodarczej – druku CEIDG-1, w urzędzie miasta lub gminy. Osoby prawne, lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej będące podatnikiem lub płatnikiem muszą dokonać zgłoszenia identyfikacyjnego bezpośrednio w urzędzie skarbowym, na druku NIP-2. Natomiast dla osoby fizycznej będącej podatnikiem lub płatnikiem właściwy jest nowy druk NIP-7, który też należy złożyć w skarbówce. Zgłoszenie identyfikacyjne osoby fizycznej powinno zawierać nazwisko, imiona, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia, płeć, nazwisko rodowe, obywatelstwo lub obywatelstwa, adres miejsca zamieszkania, adres miejsca zameldowania na pobyt stały lub czasowy, rodzaj i numer dowodu tożsamości oraz numer PESEL w przypadku osób fizycznych objętych tym rejestrem. W przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą dane te muszą zostać poszerzone o nazwę (firmę), adres głównego miejsca wykonywania działalności gospodarczej, adresy dodatkowych miejsc wykonywania działalności, numer identyfikacyjny REGON, organ ewidencyjny, wykaz rachunków bankowych, adres miejsca przechowywania dokumentacji rachunkowej oraz przedmiot wykonywanej działalności określony według obowiązujących standardów klasyfikacyjnych. Z kolei podatnicy niebędący osobami fizycznymi powinni podać w szczególności pełną i skróconą nazwę (firmę), formę organizacyjnoprawną, adres siedziby, numer identyfikacyjny REGON, organ rejestrowy lub ewidencyjny i numer nadany przez ten organ, wykaz rachunków bankowych, adres miejsca przechowywania dokumentacji rachunkowej oraz przedmiot wykonywanej działalności określony według obowiązujących standardów klasyfikacyjnych, a ponadto:
– w przypadku zakładów (oddziałów) osób prawnych oraz innych wyodrębnionych jednostek wewnętrznych będących podatnikami – NIP oraz inne dane dotyczące jednostki macierzystej,
– w przypadku spółek cywilnych, osobowych spółek handlowych i podmiotów podlegających wpisowi do rejestru przedsiębiorców na zasadach określonych dla spółek osobowych – dane dotyczące wspólników, w tym również identyfikator podatkowy poszczególnych wspólników,
– w przypadku podatkowych grup kapitałowych – dane dotyczące spółek wchodzących w skład grupy, w tym również NIP nadane tym spółkom.
Zgłoszenia można dokonać przez pełnomocnika lub kuratora sądowego. W takiej sytuacji do zgłoszenia dołącza się uwierzytelnioną lub poświadczoną urzędowo kopię pełnomocnictwa lub postanowienia sądu. W przypadku udzielenia pełnomocnictwa wyłącznie do dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego do zgłoszenia trzeba dołączyć oryginał pełnomocnictwa.
Konieczne jest zachowanie odpowiednich terminów
Nie należy zapominać, że zgłoszenia identyfikacyjnego trzeba dokonać w ściśle określonym terminie. Podatnicy podatku VAT oraz podatku akcyzowego są zobowiązani zrobić to przed wykonaniem pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu jednym z tych podatków, z tym, że osoby fizyczne są obowiązane dokonać takiego zgłoszenia tylko w przypadku dokonania zgłoszenia rejestracyjnego VAT. Z kolei podatnicy, z wyłączeniem osób fizycznych objętych rejestrem PESEL nieprowadzących działalności gospodarczej lub niebędących zarejestrowanymi podatnikami podatku VAT, oraz płatnicy podatków podlegający obowiązkowi ewidencyjnemu muszą złożyć zgłoszenie identyfikacyjne nie później, niż w terminie przewidzianym do złożenia pierwszej deklaracji, zeznania, informacji bądź oświadczenia albo wraz z dokonaniem pierwszej wpłaty podatku lub zaliczki na podatek. Natomiast zgłoszenie identyfikacyjne płatników składek ubezpieczeniowych, którzy nie podlegają obowiązkowi ewidencyjnemu jako podatnicy ani jako płatnicy podatków, musi być dokonane nie później niż w terminach przewidzianych w odrębnych przepisach dotyczących terminów zgłaszania do ubezpieczeń społecznych lub ubezpieczenia zdrowotnego. W przypadku, gdy z przepisów prawa podatkowego wynikają różne terminy przewidziane na dokonanie zgłoszenia identyfikacyjnego, należy je złożyć jeden raz, w terminie najwcześniejszym.
Czas oczekiwania na NIP
Nadanie NIP następuje przy użyciu Centralnego Rejestru Podmiotów – Krajowej Ewidencji Podatników. Dokonuje tego naczelnik urzędu skarbowego ale już nie w formie decyzji, tylko potwierdzenia nadania NIP. Co ważne, w przypadku osób fizycznych objętych rejestrem PESEL potwierdzenie nadania NIP zawiera również numer PESEL. Osoby fizyczne rozpoczynające działalność gospodarczą powinny otrzymać takie potwierdzenie nie później niż następnego dnia roboczego po dniu wpływu do naczelnika urzędu skarbowego poprawnego zgłoszenia identyfikacyjnego. Z kolei pozostałe podmioty, czyli osoby prawne i jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej, muszą uzyskać NIP niezwłocznie, nie później jednak, niż w terminie 14 dni od dnia wpływu poprawnego zgłoszenia identyfikacyjnego do naczelnika skarbówki. Nie należy zapominać, że naczelnik urzędu skarbowego jest zobowiązany, niezwłocznie po nadaniu, przekazać informację zwrotną o NIP, nadanym przedsiębiorcy rozpoczynającemu działalność gospodarczą, sądowi prowadzącemu rejestr przedsiębiorców albo organowi prowadzącemu ewidencję działalności gospodarczej.
